Bhagya

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 8 पक्षियों का संसार Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 8 पक्षियों का संसार

EVS Guide for Class 3 PSEB पक्षियों का संसार Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 46

क्रिया 1.

चित्र में दिए गए पक्षियों को पहचानें व चित्रों में रंग भरें :

उत्तर-
1. उल्लू
2. कबूतर
3. मोर
4. तोता।

क्रिया 2.

उपरोक्त पक्षियों के अतिरिक्त आपने जो पक्षी देखे हैं। क्या आपको पता है कि वे क्या खाते हैं। नीचे दिए खानों में पक्षियों के नाम लिखो और सामने उनका भोजन भी लिखो।

पक्षी का नाम	भोजन
1. …………………………………………	…………………………………………
2. …………………………………………	…………………………………………

उत्तर-

पक्षी का नाम	भोजन
1. कबूतर	अनाज
2. स्वयं बनाएं और रंग भरें।	फूलों का रस।

क्रिया 3.

गर्मियों में बहुत से पक्षी प्यास से मर जाते हैं। तुम उन्हें बचा सकते हो। एक खुले मुँह वाला बर्तन लो। उसे पानी से भर दो। उसे घर की छत पर या बरामदे में रखो।
उत्तर-
स्वयं करें।

क्रिया 4.

आप सब ने धरती पर पक्षियों के गिरे हुए पंख देखे होंगे। उन्हें एकत्र करके उनसे सजावट की वस्तुएं बनाएं और कक्षा में सबको दिखाएं।
उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 47

क्रिया 4.

क्या आप पहचान सकते हो कि यह घोंसले किन पक्षियों के हैं। इनके नाम लिखो।

उत्तर-

पृष्ठ 48

प्रश्न 1.
रिक्त स्थान भरो : (जीव-जन्तु, पंख, मिर्च)

(क) मोर के ……………………….. बहुत सुंदर होते हैं।
उत्तर-
पंख

(ख) तोता ……………………… खाना पसंद करता है।
उत्तर-
मिर्च

(ग) चक्की राहा (चकोर) …………………………… खाता है।
उत्तर-
जीवजन्तु।

प्रश्न 2.
दिमाग लगाओ :

उत्तर-

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 7 जंतु-एक जान-पहचान Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 7 जंतु-एक जान-पहचान

EVS Guide for Class 3 PSEB जंतु-एक जान-पहचान Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 39-40

क्रिया 1.

सभी जानवरों का भोजन भिन्न-भिन्न प्रकार का है। क्या कभी तुमने जानवर या पक्षियों को खाना खिलाया है। नीचे दी शब्द-पहेली से जानवरों का भोजन ढूँढ कर उनके चित्र के नीचे लिखें।
उत्तर-

प्रश्न-नीचे दिए गए कीड़ों में से आपको किसी ने काटा है ? उसे (✓) करें।

मच्छर ………… मधुमक्खी ……….. ततैया
उत्तर-
मच्छर …✓…… ततैया ……✓…..

पृष्ठ 41
क्रिया 2.
आओ एक छोटा सा खेल खेलें। क्या आपने इस चित्र में दिए गए जन्तुओं को कहीं देखा है? यदि हाँ, तो कौन सा जन्तु कहाँ देखा है ? आप चाहो तो इसमें रंग भी भर सकते हो।

उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 42

क्रिया 3.

क्या आप बता सकते हैं निम्नलिखित जानवर एक स्थान से दूसरे स्थान तक कैसे जाते हैं ?
1. साँप रेंगता है।
2. मछली ……………… है।
3. गाय ………………… है।
4. तितली ……………………. है।
5. तोता …………………….. है।
6. मच्छर …………………….. है।
उत्तर
जैसे-
1. साँप-रेंगता है।
2. मछली-तैरती है।
3. गाय-चलती है।
4. तितली-उड़ती है।
5. तोता-उड़ता है
6. मच्छर-उड़ता है।

प्रश्न 1.
जानवर और उनकी आवाज़ का मिलान करो :

जानवर का नाम	आवाज़
(क) बकरी	1. गूटरु-गूँ
(ख) मुर्गी	2. म्यायूं-म्यायूं
(ग) बिल्ली	3. कुकडं-कूँ
(घ) कबूतर	4. मैं-मैं

उत्तर-

जानवर का नाम	आवाज़
(क) बकरी	4. मैं-मैं
(ख) मुर्गी	3. कुकडं-कूँ
(ग) बिल्ली	2. म्यायूं-म्यायूं
(घ) कबूतर	1. गूटरु-गूँ

पृष्ठ 43

प्रश्न 2.
अलग-अलग जीव-जंतुओं के रहने के स्थान लिखो।

जंतु का नाम	रहने का स्थान
……………………………………	……………………………………
……………………………………	……………………………………
……………………………………	……………………………………
……………………………………	……………………………………
……………………………………	……………………………………

उत्तर –

जंतु का नाम	रहने का स्थान
शेर	जंगल
गाय	घर
कुत्ता	घर
साँप	धरती
कौआ	पेंड

प्रश्न 3.
रिक्त स्थान भरें : ( अलग-अलग , दाने, डंक)

(क) मधुमक्खी ……………… मारती है।
उत्तर –
डंक

(ख) हर एक जानवर की आवाज़ …………… होती है।
उत्तर –
अलग-अलग

(ग) मुर्गी ……………… खाती है।
उत्तर –
दाने।

प्रश्न 4.
सही (✓) या गलत (✗) का निशान लगाएं :

(क) कुत्ता घर की रक्षा करता है।
उत्तर-
✓

(ख) तोता मिर्च खाता है।
उत्तर-
✓

(ग) पक्षी पंखों की सहायता से उड़ते हैं।
उत्तर-
✓

(घ) छिपकली उड़ती है।
उत्तर-
✗

प्रश्न 5.
डंक मारने वाले जीवों के नाम लिखो।
उत्तर-
मच्छर, बिच्छू।

प्रश्न 6.
घास खाने वाले दो जानवरों के नाम लिखो।
उत्तर-
गाय, बकरी।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 6 रंग-बिरंगे पत्ते Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 6 रंग-बिरंगे पत्ते

EVS Guide for Class 3 PSEB रंग-बिरंगे पत्ते Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 34

क्रिया 1.

चित्र में दिए गए पत्तों को पहचानें व दी गई सूची में से पत्तों के नाम रिक्त स्थान पर लिखें।

पीछे दिए पत्तों के नाम की सूची
सफेदा, कमल, बरगद, पीपल, अमरूद, पुदीना, नीम, केला।
उत्तर-
1. केला
2. पुदीना
3. पीपल
4. कमल
5. नीम
6. अमरूद
7. बरगद
8. सफेदा।

पृष्ठ 35

क्रिया 2.

अपने आस पास से कुछ सुगंध वाले पत्ते जैसे तुलसी, धनिया, पुदीना, तेजपत्ता, कीकर, जंगली पुदीना, नीम, नींबू, मेथी इत्यादि एकत्र करो।आँखों पर पट्टी बाँध कर उन्हें खुशबु से पहचानो।
उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 36

क्रिया 3.

नीचे दी गई पहेली में कुछ भोजन सामग्री के नाम हैं। जिन में इन सुंगधित पत्तियों का प्रयोग होता है। ऐसे चार पकवानों को ढूँढ़ कर लिखो।

उत्तर-
1. चावल
2. मीट
3. राईता
4. जलजीरा
5. दाल
6. चाय
7. जूस
8. सब्जियां।

प्रश्न 1.
कोई तीन पौधों के नाम लिखो जिनके पत्ते तुम पहचान सकते हो।
उत्तर-
अमरूद, पीपल, केला।

प्रश्न 2.
आपने कौन-कौन से रंग के पत्ते । देखे हैं ?
उत्तर-
हरे, जामुनी।

पृष्ठ 37

प्रश्न 3.
सही (✓) या गलत (✗) का निशान लगाए :

(क) देसी खाद के लिए पत्तों को छोटा-छोटा तोड़ें।
उत्तर-
✗

(ख) घरों में इकट्ठे किए गए पत्तों को जला देना चाहिए।
उत्तर-
✗

(ग) सब्जियों और फलों के छिलके, बीज आदि देसी खाद बनाने मे प्रयोग करने चाहिए।
उत्तर-
✓

(घ) सभी पेड़ पौधों के पत्ते हरे रंग के होते हैं।
उत्तर-
✗

(ङ) सभी पत्ते एक ही आकार के नहीं होते हैं।
उत्तर-
✓

प्रश्न 4.
रिक्त स्थान भरो : ( नीम, दूषित, मेंहदी )

(क) पत्ते जलाने से हवा …………………………. होती है।
उत्तर-
दूषित

(ख) खुशी के अवसर पर हाथों पर ………………………………. लगाई जाती है।
उत्तर-
मेंहदी

(ग) ……………………………….. के पत्ते स्वाद में कड़वे होते हैं।
उत्तर-
नीम।

प्रश्न 5.
सही उत्तर पर (✓) सही का निशान लगाएं :

(क) पौधों के पत्ते किस ऋतु में झड़ते हैं ?
बसंत ऋतु
वर्षा ऋतु
पतझड़ ऋतु
उत्तर-
पतझड़ ऋतु।

(ख) कौन-से वृक्ष का पत्ता बड़ा होता है ?
शीशम
बरगद
नीम
उत्तर-
बरगद।

(ग) कौन-सा पत्ता चटनी बनाने के लिए प्रयोग किया जाता है ?
केला
पुदीना
अमरूद
उत्तर-
पुदीना।

(घ) खाद …………………. से बनाई जा सकती है ?
पत्ते
ईंटें
पॉलीथीन
उत्तर-
पत्ते।

पृष्ठ 38

प्रश्न 6.
दिमाग लगाओ :

उत्तर-

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 5 पौधे-हमारे मित्र Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 5 पौधे-हमारे मित्र

EVS Guide for Class 3 PSEB पौधे-हमारे मित्र Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 25-26

क्रिया 1.

पीछे दिए चित्रों में बच्चों ने पौधे पहचान लिए हैं। विद्यार्थी नीचे दिए चित्रों में पेड़ों को पहचानें व उनके नाम लिखें।

उत्तर-
(क) खजूर
(ख) अमरूद
(ग) पेठे की बेल
(घ) पापलर।

पृष्ठ 27

प्रश्न 1.
भिन्न-भिन्न रंग के तने वाले दो पौधों के नाम लिखो।
उत्तर-
कीकर, सफेदा।

प्रश्न 2.
छतरी के आकार वाले दो पौधों के नाम लिखो।
उत्तर-
नीम, बर्मा-डैक।

प्रश्न 3.
लंबे व सीधे तने वाले दो पौधों के नाम लिखो।
उत्तर-
सफेदा, खजूर।

प्रश्न 4.
धरती पर फैलने वाले दो पौधों के नाम लिखो।

उत्तर-
घीआ, कद्दू धरती पर फैल जाते हैं।

पृष्ठ 29

क्रिया 2.

नीचे कुछ वस्तुओं की सूची दी गई है। उन शब्दों में से पेड़-पौधों से मिलने वाली वस्तुओं को गोला लगाएं।
उत्तर-

पृष्ठ 30-31

प्रश्न 5.
पौधे के कोई दो भाग बताओ।
उत्तर-
जड़, तना।

प्रश्न 6.
पौधों से मिलने वाली दो वस्तुओं के नाम बताओ।
उत्तर-
फल, फूल, दवाइयां, लकड़ी, गोंद आदि।

प्रश्न 7.
रिक्त स्थान भरो : (खट्टे, ठंडे, छतरी, वेल (लता), साफ)

(क) पौधे गंदी हवा को ………………………….. करने में सहायक हैं।
उत्तर-
साफ

(ख) किन्नू, नींबू और संतरा ……………………………… फल हैं।
उत्तर-
खट्टे

(ग) कद्दू की …………………………………… धरती के ऊपर फैलती है।
उत्तर-
वेल

(घ) वर्मा दरेक देखने में ………………………………….. जैसी लगती है।
उत्तर-
छतरी

(ङ) सेब के पौधे …………………………… इलाके में होते हैं।
उत्तर-
ठंडे ।

प्रश्न 8.
दिमागी कसरत : बूझो व सही उत्तर संग मिलान करो :

(क) केसरी लगे फूल इसको- बिन पत्तियां करे छाँव बझो तो भला बच्चो- क्या इस पेड़ का नाम।	गन्ना
(ख) काठ पर काठ-बीच में बैठा जगन्नाथ।	नीम
(ग) एक छड़ी की कहानी, बीच में भरा मीठा पानी।	करीर
(घ) टहनियाँ कड़वी-फल मीठा पत्ते कड़वे-गुण मीठा।	बादाम

उत्तर-

(क) केसरी लगे फूल इसको- बिन पत्तियां करे छाँव बझो तो भला बच्चो- क्या इस पेड़ का नाम।	करीर
(ख) काठ पर काठ-बीच में बैठा जगन्नाथ।	बादाम
(ग) एक छड़ी की कहानी, बीच में भरा मीठा पानी।	गन्ना
(घ) टहनियाँ कड़वी-फल मीठा पत्ते कड़वे-गुण मीठा।	नीम

प्रश्न 9.
सही उत्तर पर (✓) का निशान लगाएं :

(क) पौधे का कौन सा भाग मिट्टी को पकड़ कर रखता है ?
पत्ते
जड़ें
फूल
उत्तर-
जड़ें।

(ख) …………………………… हमारी फसलों की खुराक खा जाती है।
गाजर घास
कीकर
नीम
उत्तर-
गाजर घास।

(ग) भू-क्षरण से क्या भाव है ?
बाढ़ आ जाना
वृक्षों का सूख जाना
मिट्टी का क्षरण होना
उत्तर-
मिट्टी का क्षरण होना।

पृष्ठ 32

प्रश्न 10.
सही (✓) या गलत (✗) का निशान लगाएं :

(क) हमें अधिक से अधिक पेड़ लगाने चाहिए।
उत्तर-
✓

(ख) पौधों को देखभाल की ज़रूरत नहीं होती।
उत्तर-
✗

(ग) जहरीली दवाइयाँ धरती, हवा तथा पानी को जहरीला बना रही हैं।
उत्तर-
✓

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 4 आओ खेलें Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 4 आओ खेलें

EVS Guide for Class 3 PSEB आओ खेलें Textbook Questions and Answers

पृष्ठ 18-19

क्रिया 1.

पहचानें और चित्र के नीचे लिखें।
उत्तर

पृष्ठ 20
क्रिया 1.

नीचे कुछ खेलों के नाम दिए गए हैं। उनमें से जो खेलें आपने खेली हुई हैं उनके सामने (✓) का निशान लगाएं तथा यह भी बताओ कि यह खेल खुले मैदान या कमरे में खेली जा सकती है?

उत्तर –

क्रिया 2.
अब आप आपनी मनपसंद खेल के बारे में नीचे दिए वर्गों में लिखें-
उत्तर-
स्वयं करें।

पृष्ठ 21
किया 3.
अपने बड़ों से पूछ कर लिखो कि वे अपने बचपन में कौन से खेल खेलते थे ?
उत्तर-
मेरे पिताजी क्रिकेट खेलते थे। दादा जी हॉकी के खिलाड़ी थे।

क्रिया 4.
आप के परिवार के अन्य सदस्य भी अपने खाली समय में कुछ तो करते हैं। आओ लिखें कौन क्या करता है ?

उत्तर –

सदस्य	कार्य
पिता जी	कम्प्यूटर खेलते हैं।
माता जी	सिलाई-बुनाई करती हैं।
दादा जी	ताश खेलते हैं।
दादी जी	खाने-पीने की वस्तुएं तैयार करना।
दीदी	कढ़ाई-बुनाई का काम सीखना।

पृष्ठ 22

प्रश्न 1.
आप व्यर्थ समय में क्या करते हैं ?
उत्तर-
पुस्तकें पढ़ते हैं जिनमें कहानियाँ होती हैं।

प्रश्न 2.
आपकी मनपसंद खेल कौन-सी है ?
उत्तर-
मेरी मनपसंद खेल हॉकी है।

प्रश्न 3.
रिक्त स्थान भरें : (हॉकी, गोटियां, तन्दरुस्त, मनोरंजन)

(क) खेलें हमारा ……………… करती हैं।
उत्तर-
मनोरंजन

(ख) ………………. हम कक्षा में बैठ कर खेल सकते हैं।
उत्तर-
गोटियां

(ग) ……………………….. खेल के लिए खुले मैदान की ज़रूरत होती है।
उत्तर-
हॉकी

(घ) खेलें हमें . …………… बनाती हैं।
उत्तर-
तन्दरुस्त।

प्रश्न 4.
सही (✓) या गलत (✗) का निशान लगाओ :

(क) सभी खेल खुले मैदान में खेले जा सकते
उत्तर-
✗

(ख) खेलने से समय खराब होता है।
उत्तर-
✗

(ग) खेलों के कुछ नियम होते हैं।
उत्तर-
✓

(घ) खेलते समय लड़ाई करना अच्छी बात नहीं है।
उत्तर-
✓

प्रश्न 5.
नीचे दिए अनुसार सूची तैयार करें।

उत्तर-

टीम में खेलने वाले खेल	अकेले खेलने वाले खेल
1. क्रिकेट	दौड़ लगाना
2. वालीवाल	लंबी कूद
3. फुटबाल	सक्वैश
4. खो-खो	टेबल टेनिस
5. बास्केटबाल	बैडमिंटन

प्रश्न 6.
दिमाग लगाओ।

उत्तर-

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 3 हमारे सहयोगी कारीगर Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 3 हमारे सहयोगी कारीगर

EVS Guide for Class 3 PSEB हमारे सहयोगी कारीगर Textbook Questions and Answers

पाठ 14

क्रिया 1.

नीचे कुछ चित्र दिये हैं। अध्यापक की सहायता से उनके बारे में कुछ पंक्तियाँ लिखें।
उत्तर-

मोची : जूते मुरम्मत करता है। जूते पालिश करता है।

दुकान :
यह एक किरयाने की दुकान है। दुकान में भिन्नभिन्न प्रकार की प्रतिदिन प्रयोग में आने वाली वस्तुएँ है।

चौपाल:
चौपाल गाँव की एक ऐसी आम जगह होती है जहां कुछ बुजुर्ग बैठकर बातें करते हैं तथा ताश खेलकर अपना फालतू समय व्यतीत करते हैं। .

पृष्ठ 15

क्रिया 2.

आप के परिवार में कौन क्या काम करता है ?

परिवार के सदस्य	कार्य
……………………………………………….	……………………………………………….
………………………………………………..	……………………………………………….
……………………………………………….	……………………………………………….
……………………………………………….	……………………………………………….

उत्तर-

परिवार के सदस्य	कार्य
पिता जी	डॉक्टर
माता जी	अध्यापिका
दादा/दादी	किसान/नर्स
भाई	पुलिसमैन

पृष्ठ 16

प्रश्न 1.
गुब्बारे बेचने वाला बच्चा स्कूल क्यों नहीं जा रहा ?
उत्तर-
उसके पिता जी बीमार रहते हैं। घर के गुज़ारे के लिए वह गुब्बारे बेचता है।

प्रश्न 2.
क्या लड़कियों को स्कूल पढ़ने के लिए भेजना अच्छी बात है ? ।
उत्तर-
हाँ, यह अच्छी बात है।

प्रश्न 3.
चौकीदार क्या काम करता है ?
उत्तर-
वह रात के समय घर, मुहल्ले तथा कारखाने आदि की रखवाली करता है।

प्रश्न 4.
ट्रैफिक पुलिस वाला क्या काम करता है ?
उत्तर-
वह ट्रैफिक को नियंत्रित करता है।

पृष्ठ 17

प्रश्न 5.
गायक का क्या काम है ?
उत्तर-
गायक गाना गा कर हमारा मनोरंजन करता है।

प्रश्न 6.
मिलान करें:

(क) मिठाई बनाने वाला	1. दूध वाला (ग्वाला)
(ख) दूध बेचने वाला	2. नर्स
(ग) घर बनाने वाला	3. किसान
(घ) खेत में फसलें उगाने वाला	4. हलवाई
(ङ) मरीज़ों की देखभाल करने वाली	5. मिस्त्री

उत्तर-

(क) मिठाई बनाने वाला	4. हलवाई
(ख) दूध बेचने वाला	1. दूध वाला (ग्वाला)
(ग) घर बनाने वाला	5. मिस्त्री
(घ) खेत में फसलें उगाने वाला	3. किसान
(ङ) मरीज़ों की देखभाल करने वाली	2. नर्स

प्रश्न 7.
सही उत्तर पर (✓) चिन्ह लगाएं :

(क) चप्पल कौन जोड़ता/बनाता है ?
मोची
मिस्त्री
दर्जी
उत्तर-
मोची।

(ख) कपड़े सिलने वाले को क्या कहते हैं ?
मोची
दर्जी
मिस्त्री
उत्तर-
दर्जी।

(ग) जहाज़ उड़ाने वाले को क्या कहते हैं ?
ड्राइवर
दुकानदार
पायलट
उत्तर-
पायलट।

प्रश्न 8.
रिक्त स्थान भरें : (डॉक्टर, चौकीदार, अध्यापिका)

(क) रक्षा करने वाले को ……………… कहते|
उत्तर-
चौकीदार

(ख) ……………… स्कूल में पढ़ाती है।
उत्तर-
अध्यापिका

(ग) मरीज़ का इलाज …………. करता है।
उत्तर-
डॉक्टर।

प्रश्न 9.
अलग-अलग कामगारों के चित्र चार्ट पर बनाएं।
उत्तर-
स्वयं करें।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 11 ਸਾਡਾ ਆਵਾਸ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 11 ਸਾਡਾ ਆਵਾਸ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਸਾਡਾ ਆਵਾਸ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 68

ਕਿਰਿਆ-ਚਿੱਤਰ ਹੇਠਾਂ ਘਰ ਦੀ ਕਿਸਮ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ-
1. ਕੱਚਾ ਘਰ,
2. ਪੱਕਾ ਘਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਘਰ ਕਿਸ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤੂਫਾਨ, ਵਰਖਾ, ਸਰਦੀ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਚਾਓ ਲਈ ਘਰ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਕਿਰਿਆ-ਚਿੱਤਰ ਹੇਠਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ-
1. ਬੋਟ ਹਾਊਸ
2. ਕਾਰਵਾਂ
3. ਟੈਂਟ
4. ਪੱਕਾ ਘਰ ।

ਪੇਜ 69

ਕਿਰਿਆ 1.

ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਇਕੱਤਰ ਕਰਕੇ ਚਾਰਟ ਉੱਤੇ ਚਿਪਕਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅਸਥਾਈ ਘਰ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੱਪੜੇ, ਬਾਂਸ, ਲੱਕੜ ਆਦਿ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਪਹਾੜਾਂ ‘ਤੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਢਲਾਣਦਾਰ ਛੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ।

ਕਿਰਿਆ 2.

ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ, ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨਦਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੋਟ ਕਰਕੇ ਲਿਆਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 71

ਕਿਰਿਆ 3.

ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਮਾਨੇ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 72-73

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ ?
ਉੱਤਰ-
ਪੱਕੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ ? ਜੇ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਲਤੂ ਕੁੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਸਿਲਕੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਖਿੜਕੀਆਂ, ਗਾਰੇ, ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ, ਘਰ, ਜੰਗਲਾਂ)

(ਉ) ਅਸੀਂ ਜਿੱਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਉਸਨੂੰ ………………………………. ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ |
ਉੱਤਰ-
ਘਰ

(ਅ) ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ……………………………….. ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ-
ਜੰਗਲਾਂ

(ਈ) ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ …………………….. ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨਦਾਨ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਖਿੜਕੀਆਂ

(ਸ) ਸਾਡਾ ਘਰ ………………………….. ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ

(ਹ) ਕੱਚਾ ਘਰ ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ …………………………………. ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਗਾਰੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ੳ) ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਘਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਤੇ ਹਵਾਦਾਰ,
ਗੰਦਾ ਦੇ ਬੰਦ
ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ
ਉੱਤਰ-
ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਤੇ ਹਵਾਦਾਰ ।

(ਅ) ਕੱਚਾ ਘਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਇੱਟਾਂ, ਸੀਮਿੰਟ, ਰੇਤਾ
ਘਾਹ-ਫੂਸ, ਗਾਰਾਂ ਤੇ ਲੱਕੜ ਆਦਿ |
ਕੱਪੜੇ, ਬਾਂਸ
ਉੱਤਰ-
ਘਾਹ-ਫੂਸ, ਗਾਰਾਂ ਤੇ ਲੱਕੜ ਆਦਿ ।

(ਇ) ਗੱਡੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
ਪੱਕੇ ਘਰ
ਕੱਚੇ ਘਰ .
ਅਸਥਾਈ ਘਰ ,
ਉੱਤਰ-
ਅਸਥਾਈ ਘਰ ।

(ਸ) ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਸੁੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ
ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ
ਗਲੀ ਵਿੱਚ
ਉੱਤਰ-
ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ ।

(ਹ) ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਡਾਕਟਰ ਮਿਸਤਰੀ ………………………… ਵਕੀਲ
ਉੱਤਰ-
ਮਿਸਤਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਪੱਕਾ ਘਰ ਘਾਹ-ਫੂਸ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(ਅ) ਕੱਚੇ ਘਰ ਠੰਢੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਈ) ਸਿਪਾਹੀ ਕੈਂਪ ਲਾਉਣ ਸਮੇਂ ਪੱਕੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✗

(ਸ) ਹਾਊਸਬੋਟ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਤੈਰਨ ਵਾਲਾ ਘਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਹ). ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੋਕ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ |
ਉੱਤਰ-
✓|

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮਿਲਾਨ ਕਰੋ :

ਜਾਨਵਰ	ਰਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ
1. ਸ਼ੇਰ	(ੳ) ਖੁੱਡ
2. ਚੂਹਾ	(ਅ) ਗੁਫ਼ਾ
3. ਘੋੜਾ	(ਈ) ਵਾੜਾ
4. ਮੱਛੀ	(ਸ) ਤਬੇਲਾ
5. ਮੱਝ	(ਹ) ਪਾਣੀ,

ਉੱਤਰ-

ਜਾਨਵਰ	ਰਹਿਣ ਦੀ ਥਾਂ
1. ਸ਼ੇਰ	(ਅ) ਗੁਫ਼ਾ
2. ਚੂਹਾ	(ੳ) ਖੁੱਡ
3. ਘੋੜਾ	(ਸ) ਤਬੇਲਾ
4. ਮੱਛੀ	(ਹ) ਪਾਣੀ,
5. ਮੱਝ	(ਈ) ਵਾੜਾ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਸਾਡਾ ਆਵਾਸ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਘਰ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਆਫਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
(ੳ) ਗਰਮੀ
(ਅ) ਸਰਦੀ
(ੲ) ਮੀਂਹ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ॥
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ॥

2. ਢਲਾਨਦਾਰ ਛੱਤਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਰੇਤਲੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ
(ਅ) ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ
(ੲ) ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ
(ਸ) ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ।
ਉੱਤਰ-
(ੲ) ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸੰਦੀਪ ਦਾ ਘਰ ਕਿਸ ਕਾਰਨ ਢਿੱਠ ਗਿਆ।
ਉੱਤਰ-
ਮੀਂਹ, ਹਨੇਰੀ ਕਾਰਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ੁਰੂ-ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਕਿਥੇ ਰਹਿੰਦਾ | ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-
ਗੁਫ਼ਾ ਵਿਚ |

(iii) ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ :

ਉੱਤਰ-

(iv) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਘਰ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਲਈ ਕੀ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਫੁੱਲ ਬੂਟੇ ਬਣਾਉਣਾ, ਰੰਗੋਲੀ ਸਜਾਉਣਾ, ਗੁਬਾਰੇ ਲਗਾਉਣਾ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਰਨਾ ਆਦਿ ।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 10 ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 10 ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 61-62

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਮਾਤਾ ਜੀ, ਮੋਟਾਪਾ, ਵੱਖ-ਵੱਖ, ਦੁੱਧ, ਖਰੀਦ)

(ਉ) …………………………….. ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਖੁਰਾਕ |
ਉੱਤਰ-
ਦੁੱਧ

(ਅ) ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ……………………………… ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਵੱਖ-ਵੱਖ

(ਇ) ਕੁੱਝ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ ……………………………… ਕੇ ਵੀ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਖਰੀਦ

(ਸ) ਬਰਗਰ ਅਤੇ ਨੂਡਲਜ਼ ਖਾਣ ਨਾਲ ……………………………… ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੋਟਾਪਾ

(ਹ) ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ………………………………. ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਾਤਾ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹਲਕਾ-ਫੁਲਕਾ ਭੋਜਨ ਕਿਹੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹਾ ਭੋਜਨ ਜੋ ਜਲਦੀ ਪਚਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ-ਦਲੀਆ, ਖਿਚੜੀ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਹੜਾ-ਕਿਹੜਾ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥ ਅਸੀਂ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਪਿਜ਼ਾ, ਬਰਗਰ, ਡੋਸਾ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨੂਰਾਂ ਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ | ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੀ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦੇਣਗੇ ?
ਉੱਤਰ-
ਨੂਰਾਂ ਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੇਲਾ, ਦਾਲਾਂ, ਦਲੀਆ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਉਬਲਿਆ ਹੋਇਆ ਆਂਡਾ ਦੇਣਗੇ ।

ਪੇਜ 64

ਕਿਰਿਆ 1.

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵੰਗ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਧੇ |

ਉੱਤਰ-
1. ਜ਼ਿਰਾਫ
2. ਬਾਘ
3. ਬਾਰਾ ਸਿੰਘਾਂ
4. ਦਰਿਆਈ ਘੋੜਾ ।

ਕਿਰਿਆ 2.

ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਬਾਹਰ ਮਿਲਦੇ ਜੰਤੂਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ |

ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 65-66

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਅ) ਸ਼ੇਰ ਇੱਕ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

() ਕੁੱਤਾ ਇੱਕ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੈ |
ਉੱਤਰ-
✓

(ਸ) ਊਠ ਅਤੇ ਬਲਦ ਖੇਤੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(ਹ) ਮੁਰਗੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਉੱਨ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕੁੱਝ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਗਾਂ, ਮੱਝ, ਕੁੱਤਾ, ਗਧਾ, ਘੋੜਾ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕੁੱਝ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਸ਼ੇਰ, ਚੀਤਾ, ਭਾਲੂ, ਹਾਥੀ, ਹਿਰਨ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਚੂਹਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੀ ਖਾਣ ਆਉਂਦਾ
ਉੱਤਰ-
ਚੂਹਾ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਚਿਆ-ਖੁਚਿਆ ਭੋਜਨ ਕਰਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੱਪ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਸੱਪ ਚੂਹਿਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਹਨ
(ਉ) ਦੁੱਧ
(ਅ) ਅੰਡੇ
(ਇ) ਮੀਟ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

2. ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਜਾਨਵਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
(ਉ) ਹਿਰਨ
(ਅ) ਸ਼ੇਰ ਏ) ਚੀਤੇ
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।
ਉੱਤਰ-
(ਸ) ਸਾਰੇ ਠੀਕ ।

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਦੁੱਧ ਲਈ ਪਾਲੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਗਾਂ, ਮੱਝ, ਬੱਕਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਜਾਨਵਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਫਾਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿਓਗੇ ? :
ਉੱਤਰ-
ਕੁੱਤਾ ਇੱਕ ਵਫਾਦਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੈ ।

(iii) ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

1. ਸ਼ੇਰ ……………………………. ਖਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਮੀਟ

2. ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੇ …………………………….. ਨਹੀਂ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਦੰਦ ।

(iv) ਗਲਤ/ਸਹੀ :

1. ਗਾਜਰ ਇੱਕ ਤਣਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✗

2. ਟਮਾਟਰ ਇੱਕ ਫ਼ਲ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✓

3. ਦਾਦਾ ਜੀ ਦਾ ਹਾਜ਼ਮਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(v) ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :

1. ਗੰਨਾ	(ਉ) ਬੀਜ
2. ਟਮਾਟਰ	(ਅ) ਜੜ੍ਹ
3. ਗਾਜ਼ਰ	(ਇ) ਫਲ
4. ਕਣਕ	(ਸ) ਤਰ੍ਹਾਂ

ਉੱਤਰ-

1. ਗੰਨਾ	(ਸ) ਤਰ੍ਹਾਂ
2. ਟਮਾਟਰ	(ਇ) ਫਲ
3. ਗਾਜ਼ਰ	(ਅ) ਜੜ੍ਹ
4. ਕਣਕ	(ਉ) ਬੀਜ

(vi) ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ :

ਉੱਤਰ-

(vii) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-
ਅਸੀਂ ਪੌਦੇ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਭਾਗ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਸੀਂ ਪੌਦੇ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਂਗ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਈ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ, ਕਈਆਂ ਦੇ ਫਲ, ਤਣੇ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਦੇ ਬੀਜ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ ।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 9 ਭੋਜਨ ਪਕਾਈਏ ਅਤੇ ਖਾਈਏ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 9 ਭੋਜਨ ਪਕਾਈਏ ਅਤੇ ਖਾਈਏ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਭੋਜਨ ਪਕਾਈਏ ਅਤੇ ਖਾਈਏ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 51

ਕਿਰਿਆ –

ਉੱਤਰ-
1. ਜੜ੍ਹ, ਗਾਜਰ
2. ਤਣਾ, ਆਲੂ
3. ਪੱਤੇ, ਬੰਦ ਗੋਭੀ
4. ਫੁੱਲ, ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ
5. ਫ਼ਲ, ਸੇਬ
6. ਬੀਜ, ਕਣਕ।

ਪੇਜ 52

ਕਿਰਿਆ 1.

ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਸਰਦੀ ਦੇ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ ।

ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਕਿਰਿਆ 2.

ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਨਿੰਬੂ ਦੀ ਸਕੰਜਵੀ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਸਲਾਦ ਵੀ ਕੱਟ ਕੇ ਖਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 53

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਅਸੀਂ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ?
ਉੱਤਰ-
‘ਗਾਂ, ਮੱਝ, ਬੱਕਰੀ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਹੜੀ-ਕਿਹੜੀ ਸਬਜ਼ੀ ਕੱਚੀ ਜਾਂ ਸਲਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਾਧੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
1. ਫਲ
2. ਤਰ
3. ਮਟਰ
4. ਮੂਲੀ
5. ਗਾਜਰ
6. ਟਮਾਟਰ
7. ਖੀਰਾ ॥

ਪੇਜ 56

ਕਿਰਿਆ 4.

ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ ਪਕਾਏ ਜਾਂਦੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ।

ਉੱਤਰ-
ਲੜੀ ਨੰ.
– di
ਕਿ ਭੋਜਨ ਦਾ ਨਾਂ | ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ
ਦੀ ਵਿਧੀ . ਛੱਲੀ ਭੰਨਣਾ ਪਕੌੜੇ ਤਲਣਾ ਚਾਵਲ ਭਾਫ ਦੁਆਰਾ
ਪਕਾਉਣਾ . ਉਬਾਲਣਾ
ਦਾਲਾਂ

ਕਿਰਿਆ 5.

ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਰਤਨਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ-
1. ਕੜਾਹੀ
2. ਤੌੜੀ
3. ਬਾਲਟੀ
4. ਪਰਾਤ
5. ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕੁੱਕਰ ।

ਪੇਜ 57-58

ਕਿਰਿਆ 6.
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੁੱਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਬਾਲਣਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।


ਉੱਤਰ-
1. ਚੁੱਲ੍ਹਾ, ਲੱਕੜੀ
2. ਤੰਦੂਰ, ਕੋਲਾ
3. ਇੰਡਕਸਨ ਚੁੱਲ੍ਹਾ, ਬਿਜਲੀ
4. ਗੋਬਰ ਗੈਸ, ਗੋਬਰ
5. ਗੈਸ ਚੁੱਲ੍ਹਾ, L.P.G.
6. ਸਟੋਵ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਤੇਲ,
7. ਓਵਨ, ਬਿਜਲੀ
8. ਸੂਰਜੀ ਕੁੱਕਰ, ਸੌਰ ਊਰਜਾ ।

ਪੇਜ 59

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਹੀ (✓) ਜਾਂ ਗਲਤ (✗) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਾਓ :

(ਉ) ਗੋਹੇ ਦੀਆਂ ਪਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਨਾਲ ਧੂੰਆਂ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।
ਉੱਤਰ-‘
✗

(ਅ) ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ।
ਉੱਤਰ-‘
✓

(ਇ) ਗੋਬਰ ਗੈਸ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ।
ਉੱਤਰ-‘
✓

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਗੈਸ ਦੇ ਸਿਲੰਡਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਐੱਲ.ਪੀ.ਜੀ. ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੂਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਸੋਲਰ ਕੁੱਕਰ ।

EVS Guide for Class 3 PSEB ਭੋਜਨ ਪਕਾਈਏ ਅਤੇ ਖਾਈਏ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਪੂਰਨ ਖੁਰਾਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ? .
(ਉ) ਦੁੱਧ
(ਅ) ਰੋਟੀ
(ਈ) ਚਾਵਲ
(ਸ) ਫਲ ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਦੁੱਧ

2. ਕੱਚੀ ਖਾਧੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਹੈ-:
(ਉ) ਗਾਜਰ
(ਅ) ਖੀਰ
(ਇ) ਦਾਲ
(ਸ) ਕਣਕ , ।
ਉੱਤਰ-
(ਉ) ਗਾਜਰ

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਲੋਕ ਕੌਣ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜਿਸ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਸ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਭੋਜਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ

(iii) ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ :

1. ਸਵੇਰੇ ਪੇਟ ਭਰ ਕੇ ………………………………….. ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਖਾਣਾ

2. …………………………… ਨੂੰ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਕੁੱਕਰ ਵਿਚ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਦਾਲਾਂ ।

(iv) ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :

1. ਅੰਡੇ	(ੳ) ਭੰਨਣਾ
2. ਪਕੌੜੇ	(ਅ) ਉਬਾਲਣਾ
3. ਛੱਲੀ	(ਈ) ਤਲਣਾਂ

ਉੱਤਰ-

1. ਅੰਡੇ	(ਅ) ਉਬਾਲਣਾ
2. ਪਕੌੜੇ	(ਈ) ਤਲਣਾਂ
3. ਛੱਲੀ	(ੳ) ਭੰਨਣਾ

(v) ਦਿਮਾਗੀ ਕਸਰਤ :

ਉੱਤਰ-

(vi) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ : ‘

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੋਜਨ ਪਕਾਉਣ ਦੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਉਬਾਲਨਾ, ਭੰਨਣਾ, ਬੇਕ ਕਰਨਾ, ਤਲਣਾ ਆਦਿ ।

Punjab State Board PSEB 3rd Class EVS Book Solutions Chapter 8 ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 3 EVS Chapter 8 ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ Textbook Questions and Answers

ਪੇਜ 45

ਕਿਰਿਆ 1.
ਚਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ ਅਤੇ ਰੰਗ ਭਰੋ ।

ਉੱਤਰ-
1. ਉੱਲੂ,
2. ਕਬੂਤਰ
3. ਮੋਰ
4. ਤੋਤਾ ।
ਖੁਦ ਬਣਾਓ ਤੇ ਰੰਗ ਭਰੋ ।

ਪੇਜ 46

ਕਿਰਿਆ 2.

ਉਪਰੋਕਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੁਸੀਂ ਜਿਹੜੇਜਿਹੜੇ ਪੰਛੀ ਦੇਖੇ ਹਨ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ? ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਵੀ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ
ਪੰਛੀ ਦਾ ਨਾਂ
ਭੋਜਨ
1. ਕਬੂਤਰ 2. ਸ਼ਹਿਦ ਦੀ ਮੱਖੀ
ਅਨਾਜ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਰਸ :

ਕਿਰਿਆ 3.

ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਛੋਟੇਛੋਟੇ ਪੰਛੀ ਪਿਆਸ ਨਾਲ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਕਿਸੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਜਾਂ ਵਰਾਂਡੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਕਿਰਿਆ 4.

ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਡਿੱਗੇ ਹੋਏ ਖੰਭਾਂ ਤੋਂ ਸਜਾਵਟੀ ਸਮਾਨ ਤਿਆਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਨੂੰ ਦਿਖਾਓ ।
ਉੱਤਰ-
ਆਪ ਕਰੋ ।

ਪੇਜ 47

ਕਿਰਿਆ 4.

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ ਆਲ੍ਹਣੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਹਨ ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ।

ਉੱਤਰ

ਪੇਜ 48

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ : (ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ, ਖੰਭ, ਮਿਰਚ )

(ਉ) ਮੋਰ ਦੇ ……………………………….. ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
ਖੰਭ

(ਅ) ਤੋਤਾ ………………………………. ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਮਿਰਚ

(ਇ) ਚੱਕੀ ਰਾਹਾ ………………………………. ਖਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ-
ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਦਿਮਾਗੀ ਪਰਖ :

ਉੱਤਰ-

EVS Guide for Class 3 PSEB ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ Important Questions and Answers

(i) ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਚੋਣ :

1. ਸੁੰਦਰ ਖੰਭ ਕਿਸ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
(ੳ) ਮੋਰ
(ਅ) ਕਾਂ
(ਇ) ਗਿਰਝ
(ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ ।
ਉੱਤਰ-
(ੳ) ਮੋਰ

2. ਤੁਹਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ
(ਉ) ਬੰਗਲਾ
(ਅ) ਝੌਪੜੀ
(ਈ) ਆਲ੍ਹਣਾ
(ਸ) ਚੁਬਾਰਾ ।
ਉੱਤਰ-
(ਈ) ਆਲ੍ਹਣਾ

(ii) ਇੱਕ ਵਾਕ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪੰਛੀ ਕਿਸ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਦੇਖਣ ਆਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਬਿਜੜੇ ਦਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਤੋਤਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ ਤੇ ਕੀ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਤੋਤਾਂ ਮਿਰਚਾਂ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ।

(iii) ਗਲਤ/ਸਹੀ :

1. ਪੰਛੀ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

2. . ਚੱਕੀ ਰਾਹਾ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

3. ਮੋਰ ਦੇ ਖੰਭ ਸੁੰਦਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ।
ਉੱਤਰ-
✗

4. ਪੰਛੀ ਖੰਭਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉੱਡਦੇ ਹਨ ।
ਉੱਤਰ-
✓

(iv) ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ :

1. · ਹਰਾ ਰੰਗ	(ੳ) ਮੋਰ
2. ਕਾਲਾ ਰੰਗ	(ਅ) ਤੋਤਾ
3. ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਖੰਭ	(ਇ) ਕਾਂ

ਉੱਤਰ-

1.ਹਰਾ ਰੰਗ	(ਅ) ਤੋਤਾ
2. ਕਾਲਾ ਰੰਗ	(ਇ) ਕਾਂ
3. ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਖੰਭ	(ੳ) ਮੋਰ

(v) ਵੱਡੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ :

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਪੰਛੀ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ । ਚਿੜੀ ਅਨਾਜ ਖਾਂਦੀ ਹੈ, ਤੋਤਾ ਫਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਚੱਕੀ ਰਾਹਾ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ ਖਾਂਦਾ ਹੈ ।