Punjab State Board PSEB 6th Class Punjabi Book Solutions Punjabi Grammar Sambandhak ਸੰਬੰਧਕ Exercise Questions and Answers.
PSEB 6th Class Punjabi Grammar ਸੰਬੰਧਕ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸੰਧਕ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ :
ਉੱਹ ਸ਼ਬਦ ਜੋ ਵਾਕ ਦੇ ਨਾਂਵਾਂ ਤੇ ਪੜਨਾਂਵਾਂ ਦਾ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਤੋੜਨ, ਉਹ ਸੰਬੰਧਕ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ-
(ੳ) ਇਹ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ ।
(ਅ) ਰਾਮ ਨੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਚਪੇੜਾਂ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ‘ਦੀ’, ‘ਨੇ’, ‘ਨੂੰ’, ‘ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਕ ਹਨ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੀ ਦੇ, ਦਿਆਂ, ਦੀਆਂ, ਤੋਂ, ਕੋਲੋਂ, ਪਾਸੋਂ, ਉੱਤੇ ਆਦਿ ਸੰਬੰਧਕ ਹਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੰਬੰਧਕ ਕਿੰਨੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ? ਉੱਤਰ-ਸੰਬੰਧਕ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
1. ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ :
ਜਿਹੜੇ ਸੰਬੰਧਕ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਵਾਕ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਜੋੜ ਸਕਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧਕ ਨਾ ਲੱਗ ਸਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ’ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ
(ੳ) ਇਹ ਸੁਰਜੀਤ ਦਾ ਚਾਕੂ ਹੈ ।
(ਅ) ਮੈਂ ਦਲਜੀਤ ਤੋਂ ਰੁਮਾਲ ਲਿਆ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ‘ਦਾ, ਤੇ ‘ਤੋਂ ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ ਹਨ । ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ‘ਦੇ’, ‘ਦੀ, ‘ਦੀਆਂ’, ‘ਨੇ’, ‘ਨੂੰ’, ‘ਤੀਕ’, ‘ਤੋੜੀਂ’, ‘ਤੋਂ, “ਥੋਂ, ਆਦਿ ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।
2. ਅਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ :
ਜਿਹੜੇ ਸੰਬੰਧਕ ਇਕੱਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਨਾ ਜੋੜ ਸਕਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ ਲਾਉਣਾ ਪਏ, ਉਹ ‘ਅਪੂਰਨ ਸੰਬੰਧਕ’ ਹੁੰਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ
(ਉ) ਸਾਡਾ ਘਰ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ ।
(ਅ) ਰਾਮ ਸ਼ਾਮ ਤੋਂ ਦੂਰ ਖਲੋਤਾ ਹੈ ।
3. ਦੁਬਾਜਰਾ ਸੰਬੰਧਕ :
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧਕ ਕਦੇ ਪੂਰਨ ਬਣ ਜਾਵੇ ਤੇ ਕਦੇ ਅਪੂਰਨ, ਉਸ ਨੂੰ ‘ਦੁਬਾਜਰਾ ਸੰਬੰਧਕ’ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ-
(ਉ) ਪਿਤਾ ਜੀ ਬਗੈਰ ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਸਹਾਇਕ ਨਹੀਂ ।
ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਬਗੈਰ ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਸਹਾਇਕ ਨਹੀਂ ।
(ਅ) ਉਹ ਕੋਠੇ ਉੱਤੇ ਚੜਿਆ ।
ਉਹ ਕੋਠੇ ਦੇ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ।
ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਕ ਲੱਗਾ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ‘ਸੰਬੰਧੀ ਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ‘ਸੰਬੰਧਮਾਨ`, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ
(ੳ) ਇਹ ਸ਼ੀਲਾ ਦੀ ਚੁੰਨੀ ਹੈ।
(ਅ) ਕਿਸਾਨ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ‘ਸ਼ੀਲਾ’ ਅਤੇ ‘ਖੇਤਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਹਨ । ‘ਚੁੰਨੀਂ ਤੇ ‘ਪਾਣੀ ਸੰਬੰਧਮਾਨ ।
ਪਸ਼ਨ 3.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੰਬੰਧਕ, ਚੁਣੋ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੋ-
(ਉ) ਸਾਡਾ ਘਰ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ।
…………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਉ) ਦੇ
(ਅ) ਬਿੱਲੀ ਮੇਜ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠੀ ਹੈ ।
…………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਅ) ਦੇ ਹੇਠਾਂ
(ਈ) ਕਾਲੂ ਦਾ ਭਰਾ ਬੜਾ ਸੋਹਣਾ ਹੈ।
…………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਈ) ਦਾ
(ਸ)ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ।
…………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਸ) ਦੀ
(ਹ) ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕਿੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
…………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਹ) ਕਿੱਥੇ
(ਕ) ਰਤਾ ਪਰੇ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠੋ ।
…………………………..
ਉੱਤਰ :
(ਕ) ਪਰੇ !