Class 5

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 16 ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 16 ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ :-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-

(ਉ) ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ …….. ਘੇਰਾ ਪਾਇਆ ।
(ਅ) ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ ……… ਤੋੜ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ।
(ਈ) ਗੰਗੂ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦਾ ………. ਸੀ .
(ਸ) ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ………… ਬਦਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
(ਹ) ਇਹ ਮੇਲਾ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ……….. ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਇਆ ।
(ਅ) ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ ਕਸਮਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ।
(ਈ) ਗੰਗੂ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦਾ ਰਸੋਈਆ ਸੀ ।
(ਸ) ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਬਦਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
(ਹ) ਇਹ ਮੇਲਾ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਕ-ਸਭਾ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।

2. ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ :-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਰਿਵਾਰ-ਵਿਛੋੜਾ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਕਿੱਥੇ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕੋਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਔਖੀ-ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਕੌਣ ਬਣਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਜਗਾ ਕੈਦ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਠੰਢੇ ਬੁਰਜ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੂਬੇਦਾਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਕੌਣ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਹਿੰਦ ਦਾ ਸੂਬਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਕਿੱਥੇ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਥਾਨ ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ।

3. ਉੱਤਰ ਦਿਓ :-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਕਿਉਂ ਛੱਡਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਇਸ ਕਰਕੇ ਛੱਡਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦੇ ਕਸਮਾਂ ਖਾਣ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਰਸਦ-ਪਾਣੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਮੰਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੰਗੂ ਕੌਣ ਸੀ ? ਉਸ ਨੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਿਉਂ ਕਰਵਾਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗੂ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦਾ ਰਸੋਈਆ ਸੀ । ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਉਸ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਆ ਗਏ ਸਨ । ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮੋਹਰਾਂ ਵਾਲੀ ਥੈਲੀ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸਦਾ ਮਨ ਬੇਈਮਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ।ਉਸਨੇ ਉਹ ਥੈਲੀ ਚੁਰਾ ਲਈ ਤੇ ਇਨਾਮ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਲਗਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਨੇ ਰੱਬ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਰੱਬ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਿੱਕੇ ਬਾਲਕ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਜਬਰਜ਼ੁਲਮ ਅੱਗੇ ਝੁਕੇ ਨਹੀਂ ਸਨ।

4. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ :-

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ-
ਕਸਮ, ਜ਼ੁਲਮ, ਮਜ਼ਲੂਮ, ਦਰਦਨਾਕ, ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ, ਰਸਦ-ਪਾਣੀ, ਸਨਾਟਾ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਕਸਮ (ਸਹੀ)-ਰਾਮ ਨੇ ਕਸਮ ਖਾ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਚੋਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ।
2. ਜ਼ੁਲਮ (ਜ਼ੋਰ, ਧੱਕਾ, ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ-ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਪਰਜਾ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ-ਜ਼ੁਲਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ ।
3. ਮਜ਼ਲੂਮ (ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਹੋਵੇ)-ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਤਾਂ ਮਜ਼ਲੂਮ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਜ਼ਾਲਮ ਛੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
4. ਦਰਦਨਾਕ ਦਿੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲਾ-ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬੜੀ ਦਰਦਨਾਕ ਸੀ ।
5. ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ (ਬੇਅੰਤ)-ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਤਾਰੇ ਚਮਕਦੇ ਹਨ |
6. ਰਸਦ-ਪਾਣੀ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਸਮਾਨ)-ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਘਿਰੀਆਂ ਸਿੱਖ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਰਸਦ-ਪਾਣੀ ਦੀ ਤੰਗੀ ਆ ਗਈ ਸੀ ।
7. ਸਨਾਟਾ (ਚੁੱਪ-ਚਾਪ-ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਦੇ ਡਰ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਸਨਾਟਾ ਛਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ।

5. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ
ਲਗਪਗ, ਦੇਸ਼, ਫ਼ੌਜਾਂ, ਇਨਾਮ, ਪ੍ਰੇਰਨਾ, ਬੱਚਿਆਂ ।
ਉੱਤਰ:

6. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਸ਼ਬਦ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ।ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ (ਬਰਾਬਰ) ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ
ਸਾਡੇ, ਮੀਂਹ, ਹੜ੍ਹ, ਔਖੀ, ਬਾਕੀ, ਨਿੱਕੇ ।
ਉੱਤਰ:

7. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ- .
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਸਨ | ਮੁਗ਼ਲ ਹਾਕਮ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ । ਇਸ ਔਖੀ ਘੜੀ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਜ਼ਲੂਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਬਣੇ । ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਹਿਬ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ | ਕਈ ਦਿਨ ਲੜਾਈ ਚਲਦੀ ਰਹੀ । ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਕਸਮਾਂ ਖਾਧੀਆਂ ਕਿ ਜੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਲੜਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਉਧਰ ਕਿਲੇ ਵਿਚਲਾ ਰਸਦ-ਪਾਣੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ । ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਲਾ ਛੱਡਣਾ ਨਾ ਮੰਨੇ ਪਰ ਪੰਜਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਕ ਰਾਤ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਤੁਰੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖ਼ਾਲਸਾ ਫ਼ੌਜ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਜੀਅ ਸਨ । ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੀਂਹ ਵੀ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ ਕਸਮਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ।

ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪੈਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ । ਕੁੱਝ ਪਰਿਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਵਲ ਨਿਕਲ ਗਏ । ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਛੜ ਗਿਆ । ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰਵਿਛੋੜਾ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ | ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਅਤੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਗੰਗੂ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਹੇੜੀ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੂਪਨਗਰ ਆ ਗਏ । ਗੰਗੂ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਦਾ ਰਸੋਈਆ ਸੀ । ਮਾਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਰੱਖਿਆ । ਗੰਗੂ ਦਾ ਮਨ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਮੋਹਰਾਂ ਵਾਲੀ ਥੈਲੀ ਵੇਖ ਕੇ ਬੇਈਮਾਨ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਮੋਹਰਾਂ ਵਾਲੀ ਥੈਲੀ ਚੁਰਾ ਲਈ । ਫਿਰ ਇਨਾਮ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵੱਸ ਉਸਨੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਰਿੰਡੇ ਦੇ ਕੋਲ ਫ਼ਿਤਾਰ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਮੁਗਲ ਹਾਕਮ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਔਖੀ ਘੜੀ ਵਿਚ ਕੌਣ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਬਣੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ।”

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਕੀ ਕਸਮਾਂ ਖਾਧੀਆਂ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਜੇਕਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਿੰਘਾਂ ਸਮੇਤ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਉਹ ਲੜਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਗੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਕੀ ਤੰਗੀ ਆਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਸਦ-ਪਾਣੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਪਰ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਉਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕਿਸ ਨੇ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਕਸਮਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਕਿਸ ਨੇ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਛੜ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਅੱਜ-ਕਲ੍ਹ ਕਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਗੰਗੂ ਰਸੋਈਏ ਦੇ ਨਾਲ ਕੌਣ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਗੰਗੂ ਰਸੋਈਏ ਨੇ ਕਿਉਂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਲਾਲਚ ਵੱਸ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜੋ ਅਤੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਦੀਆਂ ਬੀਤਣ ਤੇ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਅਜੇ ਤਕ ਵੱਸੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਹਰ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਥਾਨ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ । ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਫੁੱਲ ਭੇਟ ਕਰਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਦੀਵਾਨ ਸਜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਵਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਉੱਚ-ਕੋਟੀ ਦੇ ਰਾਗੀ-ਢਾਡੀ, ਬੀਰ-ਰਸੀ ਵਾਰਾਂ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸੁਣਾ ਕੇ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਕੇ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਹਲੂਣਦੇ ਹਨ ।ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੇ ਪੰਜ-ਛੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤਕ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਦੁਕਾਨਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਮੇਲਾ ਪਿਛਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਲੋਕ-ਸਭਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਅੱਜ ਵੀ ਇਸ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਸਭਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਮੇਲਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਲੋਕ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਜੁੜਦੇ ਹਨ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ-ਜਬਰ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲੈ ਕੇ ਮੁੜਦੇ ਹਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਕਾਲਜ, ਹਸਪਤਾਲ, ਬਿਰਧ-ਆਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਕੂਲ ਖੋਲ੍ਹੇ ਗਏ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਥਾਨ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਲਗਦਾ ਹੈ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਲੋਕ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦੀਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰਾਗੀ ਤੇ ਢਾਡੀ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੀਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰਾਗੀ ਤੇ ਢਾਡੀ ਵੀਰਰਸੀ ਵਾਰਾਂ ਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸੁਣਾ ਕੇ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਕੇ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਹਲੂਣਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਲੰਗਰ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਹੀ ਲੰਗਰ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਪੰਜ-ਛੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇਸ ਮੇਲੇ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਕਿਸ ਨਾਂ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਸਭਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਕੀ ਕੁੱਝ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਲਜ, ਹਸਪਤਾਲ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਕੂਲ ।

8. ਰਚਨਾਤਮਕ ਕਾਰਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਲੱਗੇ ਕਿਸੇ ਮੇਲੇ ਬਾਰੇ ਪੰਜ ਕੁ ਸਤਰਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਦੇਖੋ ਲੇਖ-ਰਚਨਾ ਵਾਲੇ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਅੱਖੀਂ-ਡਿੱਠਾ ਮੇਲਾ’ ।)

9. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਲੇਖ ਕਿਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬੈਦਵਾਣ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
‘ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਸੌ ਸਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨੀਂਹਾਂ ਵਿਚ ਚਿਣਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਿਸ ਜਗਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਨੀਂਹਾਂ ਵਿਚ ਚਿਣਾਏ ਗਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਹਿੰਦ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਮੁਗਲ ਹਾਕਮ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲੋਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਬਣੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਜ਼ਲੂਮ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡਣ ਮਗਰੋਂ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਸਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੌਣ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗੂ ਰਸੋਈਆ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਿੱਥੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੜੇ ਉੱਥੇ ਕਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਛੋੜਾ ਨੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜਾਦੇ ਕਿੱਥੇ ਪੁੱਜੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗੂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਹੇੜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਗੰਗੂ ਗੁਰੂ-ਘਰ ਵਿਚ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਸੋਈਆ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਮਾਤਾ ਜੀ ਕੋਲੋਂ ਮੋਹਰਾਂ ਵਾਲੀ ਥੈਲੀ ਕਿਸ ਨੇ ਚੁੱਕ ਲਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗੂ ਰਸੋਈਏ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਵਾਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੰਗੂ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਠੰਢੇ ਬੁਰਜ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ‘ਕਿਸ ਗੱਲ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਨ ਲਈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਦੀ ਥਾਂ ਕੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੇਣੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਕਦੋਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਕਿੱਥੇ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਥਾਨ ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21.
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ-ਮੇਲਾ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਐ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22.
‘ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ ….. ਤੋੜ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲੱਗੀ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿਚ ਭਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਸ਼ਬਦ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਘੇਰਾ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 15 ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 15 ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ-
(ਉ) ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ……… ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ।
(ਅ) ਉਹ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
(ਇ) ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ . ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ……… ਗਈ ।
(ਸ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ …… ਇਕਦਮ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ।
(ਹ) ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰੇ ………. ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ।
(ਕ) “ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ……. ਦੀ ਹੈ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ।
(ਅ) ਉਹ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਖਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
(ਇ) ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਸਹਿਮ ਗਈ ।
(ਸ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਇਕ-ਦਮ ਖੁੱਲ ਗਿਆ |
(ਹ). ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ ।
(ਕ) “ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਏਕੇ ਦੀ ਹੈ ।

2. ਇੱਕ -ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲੂੰਬੜੀ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਕਿਹਾ-ਜਿਹਾ ਸੀ ।
ਉੱਤਰ:
ਚੰਦਰੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕੁੱਕੜ ਕਿੱਥੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੁੱਖ ਦੇ ਟਾਹਣ ਉੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਖਾਣ ਲਈ ਕੀ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਥੋੜ੍ਹਾ ਘਾਹ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਦੰਦ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ;
ਬਹੁਤ ਤਿੱਖੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ-ਦਮ ਸਾਰੇ ।

3. ਇੱਕ-ਦੋ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਕਿਹੜੀ ਕਹਾਣੀ ਘੜੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਮਨਘੜਤ ਕਹਾਣੀ ਘੜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਾਰਲੇ ਜੰਗਲ ਦੀ ਨਰਮਨਰਮ ਘਾਹ ਖਾ ਕੇ ਨਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲੱਗੀ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ । ਪਾਣੀ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਇਧਰ ਲੈ ਆਇਆ ।

ਪਸ਼ਨ 2.
ਇੱਕ ਦਿਨ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਕੀ ਵੇਖ ਕੇ ਸਹਿਮ ਗਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਦਿਨ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਉੱਤੇ ਝਪਟਦਿਆਂ ਤੇ ਫੇਰ ਉਸਦੀ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰਕੇ ਖਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਹਿਮ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕੀ ਕਰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਅਲੂਏਂ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਖੂਬ ਖੇਡਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਭੋਲੂ, ਪੀਲਾ ਤੇ ਛੋਟੂ ਆਦਿ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਲਾ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਦਿਆਂ ਤੇ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰ ਕੇ ਖਾਂਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਟਾਲਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੰਦਾਂ ਨਾਲ ਕੋਹ-ਕੋਹ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ।

4. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:-

ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ
ਤੜਕਸਾਰ, ਵਹਿਣ, ਹੰਭ, ਤਰਲਾ, ਕੋਹ ਸੁੱਟਣਾ, ਭੇਤ, ਮੌਕਾਂ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਤੜਕਸਾਰ ਸਵੇਰੇ ਮੁੰਹ ਹਨੇਰੇ ਤੋਂ)ਤੜਕਸਾਰ ਤੋਂ ਹੀ ਮੀਂਹ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
2. ਵਹਿਣ ਵੇਗ, ਰੋੜ)-ਨਦੀ ਦਾ ਵਹਿਣ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੈ ।
3. ਹੁੰਭ (ਥੱਕ)-ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੱਭਦੀ ਭੁੱਖੀ ਬੜੀ ਅੰਤ ਬਹੁਤ ਹੰਭ ਗਈ ।
4. ਤਰਲਾ (ਮਿੰਨਤ-ਮੰਗਤਾ ਤਰਲੇ ਕਰ-ਕਰ ਕੇ ਪੈਸੇ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
5. ਕੋਹ ਸੁੱਟਣਾ ਮਾਰ ਦੇਣਾ)-ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਦੰਦੀਆਂ । ਨਾਲ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕੋਹ ਸੁੱਟਿਆ |
6. ਭੇਤ (ਗੁੱਝੀ ਗੱਲ)-ਇਹ ਭੇਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸੀਂ ਨਾ ।
7. ਮੌਕਾ (ਵਕਤ)-ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਆਵਾਂਗਾ ।

5. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:-

ਹੇਠਾਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
स्वभाव, टहनी, बहाव (प्रवाह), बूढा, घास, वश, अकेला, अंधेरा, बनावट, दुश्मन, जानवर, भयानक, लोमड़ी।
ਉੱਤਰ:
ਬੁੱਢਾ

5. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
दया, थक जाना, जिज्ञासा, समाचार, अवसर, पेट, बिल, शक्ति, मिन्नत।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵਾਕਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
किसी भी जंगल के इतिहास में शायद यह पहली बार ही हुआ था कि खरगोशों के हाथों एक लोमड़ी मारी गई थी। बूढे खरगोश ने कहा, “यह शक्ति खरगोशों की नहीं, उनकी एकता की है। खरगोश चाहें तो इस एकता से शेर को भी मार सकते हैं।”
ਉੱਤਰ:
ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੰਗਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਇਕ ਲੂੰਬੜੀ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ । ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਏਕਤਾ ਦੀ ਹੈ । ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਚਾਹੁੰਣ, ਤਾਂ ਇਸ ਏਕਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।”

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

1. ਹੇਠ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-
ਲੰਬੜੀ ਬਾਹਰਲੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਵੀ ਚੰਦਰੀ ਸੀ ਤੇ ਉਹਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਚੰਦਰੀ ਸੀ । ਉਹਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਲਈ ਕੋਈ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ।
ਇਕ ਵਾਰ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਰਾਤ ਭਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਮਿਲਿਆ । ਜਦੋਂ ਥੱਕ ਗਈ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਨਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ ਤੇ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ ਸੌਂ ਗਈ ।

ਪਰਾਂ ਦੀ ਫੜਫੜਾਹਟ ਸੁਣ ਕੇ ਤੜਕਸਾਰ ਉਹਦੀ ਅੱਖ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ । ਇਕ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ ਲਾਗਲੀ ਝਾੜੀ ਚੋਂ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਕੇ ਇਕ ਰੁੱਖ ਦੀ ਟਾਹਣੀ ‘ਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ਸੀ । · ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਵੇਖਣਸਾਰ ਹੀ ਉਹਦੀ ਭੁੱਖ ਜਾਗ ਪਈ । ਉਹ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਖਾ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।

ਜਿਸ ਟਾਹਣੀ ਉੱਤੇ ਕੁੱਕੜ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਹਦੇ ਹੇਠ ਨਦੀ ਦਾ ਤੇਜ਼ ਵਹਿਣ ਸੀ । ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਦਬੋਚਣ ਲਈ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਛਾਲ ਮਾਰੀ । ਕੁੱਕੜ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੁਚੇਤ ਬੈਠਾ ਸੀ ਉਹ ਫੜ-ਫੜ ਕਰਕੇ ਉੱਡਿਆ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਟਾਹਣ ’ਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ।

ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕੁੱਝ ਚਿਰ ਖਾਲੀ ਟਾਹਣ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀ ਰਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਬਾਹਵਾਂ ਹੰਭ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਨਦੀ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ । ਉਹਨੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵੱਲ ਆਉਣ ਲਈ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਮਾਰੇ ਪਰ ਨਦੀ ਦਾ ਵਹਿਣ ਉਹਨੂੰ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ‘ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਿਣ ਤੇ ਹਵਾ ਦੇ ਥਪੇੜਿਆਂ ਨੇ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਉਹਨੂੰ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਕਿਨਾਰੇ ‘ਤੇ ਜਾ ਸੁੱਟਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲੂੰਬੜੀ ਦਾ ਸੁਭਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:ਲੂੰਬੜੀ ਸੁਭਾ ਦੀ ਚੰਦਰੀ ਸੀ, ਉਹ ਕਿਸੇ ਜੀਵ ਉੱਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਭੁੱਖੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਨਦੀ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਪਿੱਛੋਂ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਹੀ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵੜ ਕੇ ਸੌਂ ਗਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੀ ਅੱਖ ਕਿਉਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਉੱਡ ਕੇ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ ਦੇ ਪਰਾਂ ਦੀ ਫੜਫੜਾਹਟ ਨੇ ਜਗਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਛਾਲ ਕਿਉਂ ਮਾਰੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੁੱਖ ਦੀ ਟਹਿਣੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ ਨੂੰ ਦਬੋਚਣ ਲਈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਲੂੰਬੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁੱਕੜ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਉੱਥੋਂ ਉੱਡ ਕੇ ਦੂਜੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਟਾਹਣ ਉੱਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਟਾਹਣ ਨਾਲ ਲਮਕਦੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਕਿਉਂ ਡਿਗ ਪਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਥੱਕ ਗਈਆਂ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਲੂੰਬੜੀ ਕਿਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਜਾ ਪੁੱਜੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਨਦੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਹਵਾ ਦੇ ਥਪੇੜਿਆਂ ਨੇ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕੰਢੇ ਲਿਜਾ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ ।
ਇਕ ਦਿਨ ਭੋਲੂ, ਪੀਲਾ, ਛੋਟੂ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ . ਖੇਡਦੇ-ਖੇਡਦੇ ਦੂਰ ਨਿਕਲ ਗਏ ! ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਿਆਂ ਗੂੜ੍ਹਾ ਹਨੇਰਾ ਫੈਲ ਗਿਆ । ਰਾਹ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ‘ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੇਖਿਆ । ਉਹ ਸਹਿਮ ਕੇ ਖਲੋਂ ਗਏ । ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਿਸੇ ਇਕੱਲੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੀ ਤਾਕ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਉਹਨੇ ਕਿਹਾ ਕੇ ਇਕ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਤੇ ਝਪਟਾ ਮਾਰਿਆਂ ਤੇ ਉਹਦੀ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ । ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਇਕਦਮ ਖੁੱਲ ਗਿਆ ।ਉਹ ਏਨੇ ਰੋਹ ਵਿਚ ਆ ਗਏ
ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਚੇਤਾ ਹੀ ਨਾ ਰਿਹਾ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਟੁੱਟ ਕੇ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਪੈ ਗਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਨਿੱਕੀਆਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕੋਹ ਸੁੱਟਿਆ । ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਇਕਦਮ ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਫੈਲ ਗਈ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਹੁੰਮ-ਹੁੰਮਾ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ । ਸਾਰਿਆਂ ਜੀਵਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਦਿਨਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚਮਕ ਵੇਖੀ । ਇਹੋ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸਾਰਿਆਂ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸੀ । ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਮੌਕਾ ਮਿਲਣ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ ।

ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤਕ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਹੱਥੋਂ ਲੂੰਬੜੀ ਮਾਰੀ ਗਈ ਹੋਵੇ । ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੇ ਆਖਿਆ, ਇਹ ਤਾਕਤ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਏਕੇ ਦੀ ਹੈ । ‘ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਚਾਹੁਣ, ਤਾਂ ਏਕੇ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਸ ਪੈਰੇ ਵਿਚ ਆਏ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਭੋਲੂ, ਪੀਤਾ, ਛੋਟੂ ਤੇ ਬੁੱਢਾ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਭੇਤ ਕਿਵੇਂ ਖੁੱਲਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਭੋਲੂ, ਪੀਲੇ ਤੇ ਛੋਟੂ ਨੇ ਅੱਖੀਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਤਾਕ ਲਾ ਕੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਦਿਆਂ ਤੇ ਚੀਰ-ਫਾੜ ਕਰਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਬੜੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਮਿਲ ਕੇ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਟੁੱਟ ਕੇ ਪੈ ਗਏ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਦੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਕੋਹ ਸੁੱਟਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਕਿੱਥੇ ਫੈਲ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੀ ਚਮਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਲੰਬੜੀ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ ?
(ਉ) ਸ਼ੇਰਾਂ ਹੱਥੋਂ
(ਅ) ਬਘਿਆੜਾਂ ਹੱਥੋਂ
(ਇ) ਕੁੱਤਿਆਂ ਹੱਥੋਂ
(ਸ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਹੱਥੋਂ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਹੱਥੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਇਸ ਵਾਰਤਾ ਤੋਂ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
(ਉ) ਏਕੇ ਦੀ
(ਅ) ਡਰਨ ਦੀ
(ਈ) ਦਲੇਰੀ ਦੀ
(ਸ) ਹਿੰਮਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਏਕੇ ਦੀ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਸਬੀਰ ਭੁੱਲਰ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਿਹੜੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਹਰਲੇ ਜੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਦਾ ਸੁਭਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਦਰਾ/ਬੇਤਰਸ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਕਿੱਥੇ ਸੌਂ ਗਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਝਾੜੀਆਂ ਵਿਚ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਲਾਗਲੀ ਝਾੜੀ ਵਿਚੋਂ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਕੇ ਕੌਣ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਕੜ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਰੁੜ੍ਹਨ ਮਗਰੋਂ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਕਿੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ।
ਉੱਤਰ:
ਦੂਜੇ ਕੰਢੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਦੇ ਪੁੱਛਣ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੀ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਦੱਸਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਘਾਹ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬੁੱਢੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਦੰਦ ਤੇ ਨਹੁੰਦਰਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਕੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਹ ਮਾਸ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਹੈ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਸ ਨੇ ਕੁਐਕ-ਕੁਐਕ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੱਤਖ਼ ਨੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਜੀਵਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਖਾਣ ਲਈ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਘਾਹ ਨੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਖਾਧੇ ਘਾਹ ਦਾ ਕੀ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੁੱਕ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਅਲੂੰਏ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੀ ਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਭੋਲੂ, ਪੀਲੇ ਤੇ ਛੋਟੂ ਵਰਗੇ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਸਮੇਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕੀ ਕਰਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਦਿਆਂ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਰਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਏਕੇ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਚੰਦਰੀ ਲੂੰਬੜੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਏਕਤਾ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਹੈ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਲੂੰਬੜੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰੇ ……….. ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿਚ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੰਗਲ (✓)।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 14 ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 14 ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ

1. ਦੱਸੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਦੋ . ਮਹਾਂ-ਪੁਰਖਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੁ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਕਿਵੇਂ ਪਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਸੀ । ਜਦੋਂ ਆਪ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਛੇਵੇਂ ਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕੀ ਨਾਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲੋਂ ਦੁਖੀ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨਾ ਬਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਸੀਸ ਗੰਜ ਗੁਰਦਵਾਰਾ’ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ‘ਸੀਸ ਗੰਜ ਗੁਰਦਵਾਰਾ’ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ
(ਉ) ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ………. ਗੁਰੂ ਸਨ ।
(ਅ) ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ……….. ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਮਿਲੀ ।
(ਇ) ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ………….. ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ।
(ਸ) ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਦੀ ……….. ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।
(ਹ) ………… ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ, ਨਹਿ . ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ ।
(ਅ) ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਮਿਲੀ ।
(ਈ) ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ।
(ਸ) ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਿਸੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।
(ਹ) “ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ,
ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ-
ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ, ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਉਣਾ, ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਨਾ, ਸ਼ਸਤਰ, ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ, ਨਿਪੁੰਨ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣਾ (ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ)-ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ 1539 ਈ: ਵਿਚ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਏ ।
2. ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਉਣਾ (ਗੁਣ ਜਾਂ ਕਰਤੱਬ ਦਿਖਾਉਣਾਸੂਰਮਿਆਂ ਨੇ ਜੰਗ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ ।
3. ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰਨਾ ਮਾਰ ਦੇਣਾ)ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਕੇ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ।
4. ਸ਼ਸਤਰ (ਹਥਿਆਰ)-ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ।
5. ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਘੋੜੇ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਕਲਾਪੁਰਾਤਨ ਯੋਧੇ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
6. ਨਿਪੁੰਨ ਮਾਹਿਰ)-ਬਾਜ਼ੀਗਰ ਪੁੱਠੀਆਂ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਨ ਦੀ ਕਲਾ ਵਿਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।

3. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।

ਹੇਠਾਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
अमृतसर, सपूत, शिक्षा, महापुरुष, शस्र, भाषा, त्याग, हरियाणा, हुआ, निपुण, विवाह, स्वभाव, भक्ति, स्थान।
ਉੱਤਰ:

4. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ:-

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
बलिदान, मृत्यु, आवश्यकता, साहस, भय, शासक, अत्याचार।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਕੀਰੇ ਸ਼ਬਦ ਵੇਖੋ:

ਕਿਰਿਆ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸੋ .
ਉੱਤਰ:
ਵਾਕ ਵਿਚ ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਿਆ ਦਾ ਹੋਣਾ, ਕਰਨਾ, ਸਹਿਣਾ ਆਦਿ ਨੂੰ ਕਾਲ ਸਹਿਤ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ, ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ :-
(ਉ) ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ |
(ਅ) ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ
(ਇ) ਪ ਜੀ ਨੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ |
(ਸ) ਕੁੱਝ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲ ਆਏ ।
ਉਪਰੋਕਤ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਸਨ , ਹੋਇਆ, ‘ਕੀਤੀ, “ਆਏ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਿਆ ਹਨ ।

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ. ਪੜੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-

1. ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਨ । ਆਪ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸਨ । ਆਪ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ ਕੀ ਕੁੱਖੋਂ : 1 ਅਪਰੈਲ, 1621 ਈ: ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ।
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਦੋ ਮਹਾਂਪੁਰਖਾਂ ਪਾਸੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ । ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਸਤਰ-ਵਿੱਦਿਆ ਵਿਚ ਨਿਪੁੰਨ ਕੀਤਾ । ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਵਾਈ ।..”
ਆਪ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ । ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਪ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਬਣੇ । ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਬੜੇ ਸ਼ਾਂਤ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ । ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਆਪ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਸੀ । ਆਪ ਬਹਾਦਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਨ । ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੇਗ ਦੇ ਖੂਬ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ । ਉਦੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ।

ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਏ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਬਕਾਲੇ ਨਗਰ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ । ਇਹ ਸਥਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪ ਨੇ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ । ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਮਿਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਦੱਸੋ |
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬੀਬੀ ਨਾਨਕੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਅਪਰੈਲ, 1621 ਈ: ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਪਾਸੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਸਿੱਖੀ ਤੇ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿੱਖੀਆਂ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਪੜ੍ਹੇ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੁਪਤਨੀ ਤੇ ਸਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸੁਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਸਪੁੱਤਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਤੋਂ । ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ , ਕਿਵੇਂ ਬਣੇ ।
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਪਦਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਬਦਲ ਕੇ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿੱਥੇ ਬਹਿ ਕੇ 20 ਸਾਲ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ ਵਿਖੇ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਬਹਿ ਕੇ 20 ਸਾਲ ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ।

2. ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦੇ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਚੱਲ ਪਏ । ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ । ਦਿੱਲੀ ਲਿਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹਾਕਮਾਂ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਈ: ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿਚ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੁਣ ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ

ਨਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਸੁੰਦਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਮ ਲੋਕ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ । ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, “ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ‘ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨੁ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਚਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਗੱਦੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ।.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਕੀ ਬਣਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੁਸਲਮਾਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ। ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ 11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਨੂੰ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿਖੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਕਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਕੀ ਅਸਰ ਪਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਯੀਦੀ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਲੋਕ ਜ਼ੁਲਮ ਵਿਰੁੱਧ ਉੱਠਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ. ?
ਉੱਤਰ:
“ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉਂ ਦੇਤ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨੁ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਕਿੰਨਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਨੌਵੇਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਾਤਾ ਨਾਨਕੀ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਦੋਂ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
16 ਅਪਰੈਲ, 1621 (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਤੇ ਸਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ ਕਿਸ ਤੋਂ ਸਿੱਖੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਜੀ ਤੋਂ ਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੰਥ ਕਿਸ ਤੋਂ ਪੜੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਤੋਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਸਪੁੱਤਰ ਕੌਣ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਆਪ ਵਲੋਂ ਤੇਗ ਦੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਕਿਸ ਨੇ ਆਪਦਾ ਨਾਂ ਤਿਆਗ ਮੱਲ ਤੋਂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਰੱਖਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਆਪ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਸਾਲ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਹਿ ਕੇ,ਭਗਤੀ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
20 ਸਾਲ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਆਪ ਦੀ ਬਾਣੀ ਕਿੱਥੇ ਦਰਜ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੇ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੁੱਖ ਭਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੀ ਦੁੱਖ ਭਰੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਸ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ‘ਦੀ ਲੋੜ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਸੇ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਦੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜ਼ੋਰ-ਜਬਰਦਸਤੀ ਦੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਲ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰਗੱਦੀ ਸੌਂਪੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਈ: (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਜਿਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਕਿਹੜਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 13 ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 13 ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ

(ਉ) ਜਿਹੜੀ ਲਿਖਾਈ ਸੁਖਾਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਉਹ ………… ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਅ) ……….. ਦੇ ਕਈ ਲਾਭ ਹਨ ।
(ਇ) ਹਰ ਅੱਖਰ ਦੀ ………… ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ।
(ਸ) ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ………… ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਹ) ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ………… ਵੀ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਜਿਹੜੀ ਲਿਖਾਈ ਸੁਖਾਈ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਉਹ ਸੋਹਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਅ) ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਦੇ ਕਈ ਲਾਭ ਹਨ ।
(ਇ) ਹਰ ਅੱਖਰ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ।
(ਸ) ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਹ) ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਵਿੱਥ ਵੀ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਨਿੰਮੀ ਨੂੰ ਗੀਟੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਕਿਸ ਨੇ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਿੰਮੀ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਪੰਮੀ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਿੰਮੀ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ ਕਿਉਂ ਲਿਖ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਕੂਲ ਦਾ ਕੰਮ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਮੁਕਾ ਕੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚਿੱਠੀਆਂ ਆਪਣੇ ਟਿਕਾਣੇ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ? .
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਠੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪਤਾ ਭੈੜੀ ਲਿਖਾਈ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਿੰਮੀ ਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਣ ਦੇ ਗੁਰ ਕਿਸ ਨੇ ਦੱਸੋ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀ ਲਿਖਾਈ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੱਧ ਅੰਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ !

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ-

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੋ
ਚਿੱਠੀ, ਉੱਤਰ, ਸੋਹਣਾ, ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੇਰੀ, ਫੇਰ, ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ, ਦੋਵੇਂ ।
ਉੱਤਰ:

4. ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਾਕ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਾਕ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।
जब पत्र पर पता ही ठीक तरह नहीं लिखा होता तो पत्र पहुंचे कैसे ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਚਿੱਠੀ ਉੱਤੇ ਪਤਾ ਹੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਚਿੱਠੀ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿੱਦਾਂ ?

5. ਇਸ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਕੀਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ-

(ਇ)ਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਕੀਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ
(ਉ) ਨਿੰਮੀ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਲਿਖਣ ਲੱਗ ਪਈ ।
(ਅ) ਏਨੀ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ ਨਾ ਲਿਖ ।
(ਈ) ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਕੰਮ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਸਮਾਸੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਹੁਣ ਤਕ ਪੜ੍ਹੇ ਪਾਠਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਸਮਾਸੀ ਸ਼ਬਦ ਲੱਭੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ, ਇਕੋ-ਜਿੱਡੇ, ਜੋਤੀ-ਜੋਤ, ਲਗ ਪੱਗ, ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ, ਹੁੰਮ-ਹੁੰਮਾ, ਚੀਰ-ਫਾੜ, ਆਪਣੇ-ਆਪ, ਰਸਦ-ਪਾਣੀ, ਜੋੜ-ਮੇਲਾ, ਨੀਮ-ਪਹਾੜੀ, ਸਾਹੋ-ਸਾਹ, ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ, ਇਕ-ਦੂਜੀ, ਹਾਸਿਆਂ ਤਮਾਸ਼ਿਆਂ, ਮੰਮੀ-ਪਾਪਾ, ਲੰਮਾ-ਚੌੜਾ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ, ਗਤੂੰਗਤੂੰ, ਆਲੂ-ਗਾਜਰਾਂ, ਕੋਈ-ਕੋਈ, ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ, ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ, ਇਧਰ-ਉਧਰ, ਹਰੇ-ਭਰੇ ਆਦਿ ।

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓਇਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸੁਖਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ।ਇਕ ਤਾਂ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਲਿਖੋ । ਦੁਜ਼ਾ, ਕਲਮ ਜਾਂ ਪੈਂਨ ਅਜਿਹਾ ਵਰਤੋ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ । ਤੀਜਾ, ਹਰ ਅੱਖਰ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਜੋ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਣ । ਸਿਹਾਰੀ, ਬਿਹਾਰੀ, ਕੰਨਾ ਆਦਿ ਲਗਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਠੀਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ । ਹੋਰ ਦੱਸੋ,, ਮੰਮੀ ਜੀ ! ਨਿੰਮੀ ਬੋਲੀ ।

ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਥਾਂ ਘੇਰਦੇ ਹਨ, ਬਸ ਊੜੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ । ਸੋ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਇੱਕੋ-ਜਿੱਡੇ ਪਾਏ ਜਾਣ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਵਿੱਥ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇ । ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਵਿੱਥ ਵੀ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇ ।
ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਪੈਰੇ ਬਣਾਏ ਜਾਣ । ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਹਾਸ਼ੀਆ ਛੱਡਿਆ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ |

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਲਮ ਜਾਂ ਪੈਂਨ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅੱਖਰ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਲਿਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਖਰ ਲਿਖਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਵਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਅੱਖਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਣ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੀ ਵਿੱਥ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਕੀ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਰ ਇਕ ਲਗ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਕਿਹੋਜਿਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਇਕ ਊੜੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਕੋ ਜਿੰਨੀ ਥਾਂ ਘੇਰਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੈਰੇ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਹਾਸ਼ੀਆ ਛੱਡਣ ਦਾ, ਲਿਖਾਈ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਗੀਟੇ-ਟਾਹਣੀਆਂ, ਸਾਫ਼ ਕੀਤੇ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਰੋੜੇ ਜਾਂ ਪੱਥਰ । ਨਿਚੱਲੀ-ਟਿਕ ਕੇ ਬੈਠਣਾ ਸੁਖਾਲੀ-ਸੌਖੀ ਆਸਾਨੀ-ਸੌਖ ਬਣਾਵਟ

ਬਣਤਰ, ਸਾਫ਼ ਲਿਖਾਈ । ਸਪੱਸ਼ਟ-ਸਾਫ਼ । ਗੁਰਮੁਖੀਪੈਂਤੀ ਅੱਖਰਾਂ ਨੂੰ “ਗੁਰਮੁਖੀ ‘ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਵਿੱਥ-ਫ਼ਰਕ । ਸੰਨ-ਖ਼ੁਸ਼ |

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾ: ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਸੋਮਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਿੰਮੀ/ਪੰਮੀ/ਮਾਤਾ ਜੀ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਿੰਮੀ ਨੇ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ’ਤੇ ਲੇਖ ਕਿਸ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਲਿਖਣੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਿੰਮੀ ਨੂੰ ਕੌਣ ਗੀਟੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਮੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੜੀ ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੋ ਸੁਖਾਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕੇ ਜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਤੋਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਚਿੱਠੀ ਉੱਤੇ ਪਤਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ;
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਵਿਚ ਨਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੈੜੀ ਲਿਖਾਈ ਦੇਖ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਖਿਝ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਮੁਖੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਇੱਕੋ-ਜਿਹੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਖਰ ਸੋਹਣੇ ਲਿਖ ਕੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਮਨ ਉੱਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
‘ਹਰ ਅੱਖ਼ਰ ਦੀ ………… ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਣਤਰ ਜੀ ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 12 ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਆੜੀ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 12 ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਆੜੀ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ :-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-
(ਉ) ਸੁਹੇਲ ਬੱਸ ’ਚ ਬੈਠਾ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ …. ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
(ਆ) ਉੱਥੇ ਕੋਈ ……… ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ।
(ਬ) ਇੱਕ ……………. ਕੰਧ ਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ।
(ਸ) ਤਿਤਲੀ ਗੁਲਾਬ ’ਤੇ ………… ਤਾੜੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ।
(ਹ) ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਸੱਚਾ ………….. ਹੈਂ ।
(ਕ) ……….. ਗੁਲਾਬ ਖਿੜ ਗਿਆ ।’’
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਸੁਹੇਲ ਬੱਸ ‘ਚ ਬੈਠਾ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
(ਅ) ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਤਾਂਗਾ ਰਿਕਸ਼ਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ ।
(ਈ ਇੱਕ ਬਿੱਲੀ ਕੰਧ ਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ |
(ਸ) ਤਿਤਲੀ ਗੁਲਾਬ ’ਤੇ ਮੰਡਲਾਉਂਦੀ ਤਾੜੀਆਂ ਵਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ।
(ਹ) ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਸੱਚਾ ਆੜੀ ਹੈਂ ।
(ਕ) “ਆਹਾ ! ਗੁਲਾਬ ਖਿੜ ਗਿਆ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹਵਾ ਚੱਲਣ ਨਾਲ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ ਕਿਵੇਂ ਛਣਕ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਛੈਣਿਆਂ ਵਾਂਗ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਮੂੰਗਫਲੀ, ਦੀਆਂ ਗਿਰੀਆਂ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਟੋ ਤੇ ਗੁਟਾਰਾਂ ਨੂੰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਪੌਦਾ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਣੀ ਤੇ ਖ਼ਾਦ ਪਾ ਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
‘‘ਇਹ ਤੂੰ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ।” ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸ ਨੇ ਆਖੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਟੋ ਨੇ ।

3. ਇਸ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਸੀ ਸ਼ਬਦ ਆਏ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ:-

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਸਮਾਸੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ।
ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ, ਪਾਲੋ-ਪਾਲ, ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤਾਂਗਾਰਿਕਸ਼ਾ, ਕੋਈ-ਕੋਈ, ਮੂਹਰੇ-ਮੂਹਰੇ, ਇਧਰ-ਉਧਰ, ਦੋ-ਚਾਰ, ਦੋ-ਤਿੰਨ, ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ, ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ, ਭੁੱਖਪਿਆਸ, ਬਿਰਖਾਂ-ਬੂਟਿਆਂ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ-ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਪਾਣੀ ਹੀ ਪਾਣੀ ਸੀ ।
2. ਪਾਲੋ-ਪਾਲ-ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕ ਰੁੱਖ ਪਾਲੋ-ਪਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ
3. ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ-ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਡੌਣੇ ਵਿਕ ਰਹੇ ਸਨ ।
4. ਤਾਂਗਾ-ਰਿਕਸ਼ਾਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਜਾਣ ਲਈ ਕੋਈ ਤਾਂਗਾ-ਰਿਕਸ਼ਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ।
5.  ਕੋਈ-ਕੋਈ-ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਅਜੇ ਕੋਈ-ਕੋਈ ਤਾਰਾ ਹੀ ਚਮਕਣ ਲੱਗਾ ਹੈ ।
6. ਮੂਹਰੇ ਮੂਹਰੇ-ਮੈਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਮੂਹਰੇ-ਮੂਹਰੇ ਤੁਰ ਪਿਆ ।
7. ਇਧਰ-ਉਧਰ-ਮੈਂ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਦੇਖਦਾ ਹੋਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ।
8. ਦੋ-ਚਾਰ-ਸਾਰੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਹੁਣ ਦੋ ਚਾਰ/ਦੋ ਤਿੰਨ ਦਰਖ਼ਤ ਹੀ ਬਚੇ ਹਨ ।
9. ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਅੱਖੋਂ ‘ ਓਹਲੇ ਹੋ ਗਿਆ ।
10. ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ-ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਥੱਕ ਗਏ ।
11. ਭੁੱਖ-ਪਿਆਸ-ਇੱਥੇ ਚੱਲਦੇ ਲੰਗਰ ਵਿਚ ਹਰ ਗਰੀਬ-ਗੁਰਬੇ ਦੀ ਭੁੱਖ-ਪਿਆਸ ਮਿਟਦੀ ਹੈ ।
12. ਬਿਰਖਾਂ-ਬੂਟਿਆਂ-ਜੰਗਲ ਬਿਰਖਾਂ-ਬੂਟਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।

4. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੋਹਾਂ ਵਿਚਲੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
ਦਰੱਖ਼ਤ, ਗੁਲਾਬ, ਖ਼ੁਸ਼ਬੋ, ਮੱਛੀਆਂ, ਕਾਟੋ, ਬਿੱਲੀ ।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ਼ ਪੜੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਸ਼ਬਦ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ
ਹੌਲੀ, ਕਰੀਬ, ਕੋਲ, ਕਾਟੋ, ਆੜੀ ।
ਉੱਤਰ:

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ’-
ਸੁਹੇਲ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਨਾ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿਦ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਅੱਗੋਂ ਪਾਪਾ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲ ਲਿਜਾਣੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਮੰਮੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਏ ।
ਸੁਹੇਲ ਬੱਸ ’ਚ ਬੈਠਾ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਾਲੋ-ਪਾਲ ਖੜੇ ਦਰੱਖ਼ਤ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜੇ ਸੋਹਣੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਸਨ । ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦਾ ਸਕੂਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਤਾਂਗਾ-ਰਿਕਸ਼ਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਸੁਹੇਲ ਸਕੂਲ ਦੇਖਣ ਦੇ ਚਾਅ ’ਚ ਮੁਹਰੇ-ਮੁਹਰੇ ਭੱਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ।

ਸੁਹੇਲ ! ਹੌਲੀ ਚੱਲ ਬੇਟਾ ! ਅੜਕ ਕੇ ਡਿਗ ਜਾਵੇਂਗਾ ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਤੁਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ |
ਨਹੀਂ, ਪਾਪਾ ! ਮੈਂ ਡਿਗਦਾ ਨਹੀਂ । ਆਹਾ ! ਪਾਪਾ ! ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਟੋਭੇ ਵਿਚਲੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹਾ । ਹਾਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਨੇ । ਇਹ ਟੋਭੇ ‘ਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਨੇ । ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨੇ ਮੱਛੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਵਲ ਝਾਕਦਿਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹਾ |
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੰਢ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ । ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਭੋਲਾ ਜਿਹਾ ਮੂੰਹ ਬਣਾ ਕੇ ਕਿਹਾ,
ਨਹੀਂ, ਪਾਣੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ । ਪਾਪਾ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਦੀ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਪਾਪਾ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਲਿਜਾਣ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਪਾ ਕਿਸ ਦੇ ਕਹਿਣ ‘ ਤੇ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਨਾਲ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁਹੇਲ ਦੀ ਮੰਮੀ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੁਹੇਲ ਬੱਸ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਕੀ ਕੁੱਝ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸਦਾ ਉਸ ਉੱਪਰ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁਹੇਲ ਬੱਸ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਦਰੱਖ਼ਤ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੇ ਲਗਦੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪਾਪਾ ਦਾ ਸਕੂਲ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਪਾ ਦਾ ਸਕੂਲ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਡੇਢ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੁਹੇਲ ਕਿਸ ਚਾਅ ਨਾਲ ਮੂਹਰੇ-ਮੂਹਰੇ ਭੱਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਕੂਲ ਦੇਖਣ ਦੇ ਚਾਅ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਮੱਛੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਕੀ ਪੁੱਛਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕੀ ਮੱਛੀਆਂ ਟੋਭੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਪਾਪਾ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਦੱਸਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਪਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਾਣੀ ਮੱਛੀਆਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ ।

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਪਾਲੋ-ਪਾਲ-ਕਤਾਰ ਵਿਚ । ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਗਏ-ਮੰਨ ਗਏ ਅੜਕ ਕੇ-ਠੋਕਰ ਖਾ ਕੇ । ਟੋਭਾ-ਡੂੰਘਾ ਛੱਪੜ । ਝਾਕਣਾ-ਛਿਪ ਕੇ ਦੇਖਣਾ । ਝੂਲੇ-ਪੰਘੂੜੇ । ਬਿਰਖ-ਰੁੱਖ ਬਾਅਦ-ਪਿੱਛੋਂ । ਕੁਮਲਾਏ-ਮੁਰਝਾਏ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਏ । ਸੌਂ-ਲਹਿਰ, ਵਲਵਲਾ, ਵਿਚਾਰ-ਵੇਗ । ਖੁਸ਼ਬੋਆਂ-ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਮਨ ਭਰ ਆਉਣਾ-ਮਨ ਦੁੱਖ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਣਾ । ਚਿੰਤਾ-ਫ਼ਿਕਰ ਰੇਹ-ਉਹ ਖ਼ਾਦ ਜੋ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਮਲਮੂਤਰ ਤੋਂ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਰੂੜੀ ਦੀ ਖ਼ਾਦ । ਰੁੱਝ ਗਿਆਖੁੱਭ ਗਿਆ । ਮੰਡਲਾਉਣਾ-ਅਸਮਾਨ ਵੀ ਘੁੰਮਣਾ, ਚੱਕਰ ਕੱਟਣਾ ਹਾਮੀ ਭਰੀ-ਪੱਖ ਲੈਣਾ, ਹਮਾਇਤ ਕਰਨੀ । ਆੜੀ-ਸਾਥੀ, ਮਿੱਤਰ, ਦੋਸਤ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਗੁਲਾਬ ਦਾ ਆੜੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਲੇਖਕ ਕੌਣ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਰਸੇਮ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਾਪਾ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸੁਹੇਲ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦਾ ਸਕੂਲ ਪਿੰਡਾਂ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਡੇਢ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸੁਹੇਲ ਪਾਪਾ ਦੇ ਮੋਹਰੇ-ਮੋਹਰੇ ਕੀ ਦੇਖਣ ਦੇ ਚਾਅ ਵਿਚ ਭੱਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ;
ਪਾਪਾ ਦਾ ਸਕੂਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸੁਹੇਲ ਨੇ ਪਾਪਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਰਾਹ ਦੇ ਟੋਭੇ ਵਿਚ ਕੀ ਦੇਖਿਆ ?
ਉੱਤਰ-ਮੱਛੀਆਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪਾਪਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸੁਹੇਲ ਕੀ ਦੇਖਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਿਰਖ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਹਵਾ ਦੇ ਚਲਣ ਨਾਲ ਦਰੱਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਪੱਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਣਕਦੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਛੈਣਿਆਂ ਵਾਂਗ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਥੱਕਿਆ ਸੁਹੇਲ ਇਕ ਪਾਸੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕੀ ਖਾਣ ਲੱਗਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੂੰਗਫਲੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੁਹੇਲ ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੀਆਂ ਗਿਰੀਆਂ ਕਿਸ ਵੱਲ ਸੁੱਟਣ ਲੱਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਟੋ ਵਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਕਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਰੇ ਪੰਛੀ ਇਕ ਦਮ ਉੱਡ ਗਏ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਕਿਸਨੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਿਹੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਉਦਾਸ ਨਾ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਲਾਬ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਗੁਲਾਬ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਤੋਂ ਕੀ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਪਾਣੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਗੁਲਾਬ ਨੂੰ ਪਿਆਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਹੋਏ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਸੁਹੇਲ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੀ ਪਾਉਣ ਚੱਲਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੇਹ (ਖ਼ਾਦ) (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਕਿਸ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਗੁਲਾਬ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਵਿਚ ਰੇਹ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਉਸਨੇ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਾਟੋ ਨੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਸੁਹੇਲ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਲੱਗਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਛੀਆਂ ਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਖਿੜਨ ਨਾਲ ਕੌਣ ਉਸ ਉੱਤੇ ਮੰਡਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਤਾੜੀਆਂ ਵਜਾਉਣ ਲੱਗੀਆਂ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਿਤਲੀਆਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਗੁਲਾਬ ਨੇ ਸੁਹੇਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੀ ਮੰਨਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਆੜੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਣ ਦਾ ਸਾਰੇ ਬਿਰਖਾਂ ਬੂਟਿਆਂ ‘ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
‘ਸੁਹੇਲ ਬੱਸ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ …………. ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀਂ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿਚ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣੋ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਰੇ-ਭਰੇ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 11 ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਗੀਤ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 11 ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਗੀਤ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-
(ਉ) ਕਿਤੇ ……….. ਖੜਾ, ਇੱਕ ਲੱਤ ਭਾਰ ।
(ਅ) ਮੱਲੇ ਕਾਂਵਾਂ ਨੇ ……….
(ਇ) ਕਿਤੇ ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਝੰਡ, ਚੱਕੀ ਰਾਹਾ ਖਾਵੇ ………..।
(ਸ) ਕਿਤੇ ………….. ਦਾ ਗੀਤ, ਮਿੱਠਾਮਿੱਠਾ ਸੰਗੀਤ ।
(ਹ) ਦੇਖੋ ਕਿੰਨਾ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਦਾ, ਇਹ ……।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਕਿਤੇ ਬਗਲਾ ਭਗਤ ਖੜਾ, ਇੱਕ ਲੱਤ ਭਾਰ ।
(ਅ)· ਮੱਲੇ ਕਾਂਵਾਂ ਨੇ ਬਨੇਰੇ ॥
(ਇ) ਕਿਤੇ ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਝੁੰਡ, ਚੱਕੀ ਰਾਹਾ ਖਾਵੇ, ਸੁੰਡ ।
(ਸ) ਕਿਤੇ ਬੁਲਬੁਲਾਂ ਦਾ ਗੀਤ, ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਸੰਗੀਤ ।
(ਹ) ਦੇਖੋ ਕਿੰਨਾ ਸੋਹਣਾ ਲਗਦਾ, ਇਹ ਪੰਛੀ ਸੰਸਾਰ ॥

2. ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ-

ਢੁੱਕਵੇਂ ਮਿਲਾਣ ਕਰੋ-

ਉੱਤਰ:

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ‘ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
ਗੁਟਕਦੇ, ਉੱਲੂ, ਇੰਤਜ਼ਾਰ, ਬਕ, ਬੇਮਿਸਾਲ, ਕੋਇਲ ।

4. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਡਾਰ, ਸ਼ਿੰਗਾਰ, ਝੰਡ, ਬਹਾਰ, ਬੇਮਿਸਾਲ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਡਾਰ (ਕਤਾਰ)-ਪੰਛੀ ਡਾਰ ਵਿਚ ਉੱਡਦੇ ਹਨ |
2. ਸ਼ਿੰਗਾਰ (ਸਜਾਵਟ)-ਬਿਜੜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਲ੍ਹਣੇ 1 ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
3. ਝੰਡ (ਇਕੱਠ)-ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਹੇਠ ਸੰਘਣੀ ਛਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
4. ਬਹਾਰ (ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ)-ਆਈਆ ਬਸੰਤ, ਪਾਲਾ ਉਡੰਤ।
5. ਬੇਮਿਸਾਲ (ਜਿਸ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਾ ਹੋਵੇ)ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜੋੜ-ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਬੇਮਿਸਾਲ ਰੌਣਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸੋਹਣਾ ਕਰ ਕੇ ਲਿਖੋ-
ਪੰਛੀ ਹੁੰਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ, ਰੱਖੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ-
ਉੱਤਰ:
ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਹੀ ਲਿਖਣ ।

5. ਰਚਨਾਤਮਕ ਕਾਰਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਆਪਣੇ ਮਨ-ਪਸੰਦ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਚਿਤਰ ਆਪਣੀ ਕਾਪੀ ਵਿਚ ਚਿਪਕਾਓ ।

6. ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ

(ਉ) ਤੋਤਿਆਂ ਦੀ ਡਾਰ…………. ਰਿਹਾ ਹੈ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਔਹ ਤੋਤਿਆਂ ਦੀ ਡਾਰ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ । ਤੋਤਿਆਂ ਦੀ ਇਸ ਡਾਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖੋ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਦੇਖੋ, ਕਿਤੇ ਘੁੱਗੀ ਬੋਲ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਕਿਤੇ ਗੁਟਾਰ ਨੱਚ ਰਹੀ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਜੰਗਲੀ ਗੋਲੇ ਕਬੂਤਰ ਗੁਟਕੂੰ-ਗੁਟਕੂੰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਕਿਤੇ ਮਮੋਲੇ ਬੋਲ ਰਹੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਬਿਜੜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰਦਾ ਦਿਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਡਾਰ-ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਬਰਾਬਰ-ਬਰਾਬਰ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਪਿੱਛੇ ਜਾਣਾ । ਗੁਟਾਰ-ਛਾਰਕ । ਗੋਲੇ-ਜੰਗਲੀ ਕਬੂਤਰ ਮਮੋਲਾਖੰਜਨ, ਚਿੜੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਇਕ ਪੰਛੀ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਚੰਚਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

(ਅ) ਕਿਤੇ ਬਤਕਾਂ ……………. ਖੰਭਾਂ ਨੂੰ ਖਿਲਾਰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਦੇਖੋ, ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਬਤਖਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਕੂੰਜਾਂ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਬਗਲਾ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਇਕ ਲੱਤ ਭਾਰ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਭਗਤ ਹੋਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਝੁਰਮੁਟ ਉੱਡ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਚੱਕੀਰਾਹਾ ਸੁੰਡ (ਸੁੰਡੀਆਂ, ਕੀੜੇ) ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਮੋਰ ਆਪਣੇ ਖੰਭ-ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਪੈਲਾਂ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ ।

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਬਤਕਾਂ-ਬੱਤਖਾਂ । ਪੂੰਜਇਕ ਪੰਛੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਗਲਾ-ਇਕ, ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪੰਛੀ, ਜੋ ਛੱਪੜਾਂ ਤੇ ਤਲਾਵਾਂ ਦੇ ਕੰਢੇ ਇਕ ਲੱਤ ਭਾਰ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਤਪੱਸਵੀ ਭਗਤ ਹੋਣ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਜਾਨਵਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਇਕ-ਦਮ ਉਸਨੂੰ ਦਬੋਚ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਝੰਡ-ਇਕੱਠ, ਝੁਰਮੁਟ ਸੁੰਡ-ਸੁੰਡੀਆਂ, ਕੀੜੇ ।

(ਈ ਕਿਤੇ ਬੁਲਬੁਲਾਂ ……………………. ਕਰੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਦੇਖੋ, ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਬੁਲਬੁਲਾਂ ਵਲੋਂ ਗਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਕੋਇਲ ਆਪਣੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੀ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਤਿੱਤਰ ਤੇ ਬਟੇਰੇ ਉਡਾਰੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਕਾਂ, ਬਨੇਰਿਆਂ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਬੈਠਾ ਉੱਲੂ ਰਾਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਬਹਾਰ-ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ । ਮੱਲੇ-ਸਾਂਭੇ । ਇੰਤਜ਼ਾਰ-ਉਡੀਕ ।

(ਸ) ਕਿਤੇ ਉਡਦੇ ਨੇ………………….. ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਦੇਖੋ, ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਬਾਜ਼ ਉੱਡ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਅਣਗਿਣਤ ਗਿਰਝਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ । ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਕਿੰਨਾ ਸੋਹਣਾ ਪਰਤੀਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪੰਛੀ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਕਦੇ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਰਾਜ-ਹਕੂਮਤ, ਸਰਕਾਰ ॥ ਪੰਛੀ-ਸੰਸਾਰ-ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਬੇਮਿਸਾਲਲਾਸਾਨੀ, ਜਿਸ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਾ ਹੋਵੇ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਗੀਤ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬਨੂੜ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਡਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਤੋਤਿਆਂ ਦੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
‘ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਗੀਤ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਘੁੱਗੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
‘ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਗੀਤ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਨੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਟਾਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਟਕਦੇ ਗੋਲੇ ਕਿਹੜੇ ਪੰਛੀ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਬੂਤਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਆਪਣੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਿੱਜੜਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਕਿਹੜੇ ਪੰਛੀ ਉਡਾਰੀ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੂੰਜਾਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਇਕ ਲੱਤ ਭਾਰ ਖੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਗਲਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਕਿਹੜੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਚੱਕੀਰਾਹਾ ਕੀ ਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੁੰਡ , (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਖੰਭ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਪੈਲਾਂ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੋਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਬੁਲਬੁਲਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਸੰਗੀਤ ਨਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਬਹਾਰ ਵਿਚ ਕਿਹੜਾ ਪੰਛੀ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੋਇਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਕਿਤੇ …………….. ਦਾ ਗੀਤ, ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਸੰਗੀਤ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਸ਼ਬਦ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੁਲਬੁਲਾਂ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 10 ਸਾਡੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 10 ਸਾਡੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-

(ਉ) ……. ਤਾਂ ਕੱਚੇ ਹੀ ਸੁਆਦ ਲਗਦੇ ਹਨ ।
(ਅ) ਪੁਦੀਨੇ ਦੀ ………….. ਬੜੀ ਵਧੀਆਂ ਬਣਦੀ ਏ ।
(ਇ) ……. ਮਸਾਲੇ ਨਾਲ ਭਰ ਕੇ ਖਾਈਦੇ ਹਨ ।
(ਸ) ਲੰਬੜਦਾਰ ਤਾਂ ……… ਵੀ ਬੀਜਦਾ ਹੈ |
(ਹ) ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਾਡੇ ਮੂਲੀਆਂ ਤੇ ………… ਬਹੁਤ ਹੋਏ ਸਨ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਟਮਾਟਰ ਤਾਂ ਕੱਚੇ ਹੀ ਸੁਆਦ ਲਗਦੇ ਹਨ ।
(ਅ) ਪੁਦੀਨੇ ਦੀ ਚਟਣੀ ਬੜੀ ਵਧੀਆ ਬਣਦੀ ਏ ।
(ਇ) ਕਰੇਲੇ ਮਸਾਲੇ ਨਾਲ ਭਰ ਕੇ ਖਾਈਦੇ ਹਨ ।
(ਸ) ਲੰਬੜਦਾਰ ਤਾਂ ਅਰਬੀ ਵੀ ਬੀਜਦਾ ਹੈ |
(ਹ) ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਾਡੇ ਮੂਲੀਆਂ ਤੇ ਸ਼ਲਗਮ ਬਹੁਤ ਹੋਏ ਸਨ ।

2. ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸ ਨੇ, ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹੇ ਹਨ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸ ਨੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹੇ ਹਨ ?
(ੳ) ‘‘ਮੈਨੂੰ ਗੋਭੀ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ।”
(ਅ) ‘‘ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ, ਰੋਜ਼ ਈ, ਸਾਗ ।.
(ਬ) ‘‘ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਈ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਾਂ ।”
(ਸ) “ਲੋਬੀਏ ਦੀਆਂ ਫ਼ਲੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂ ਭਲਕੇ ।”
(ਹ) ‘‘ਆਪਾਂ ਤਾਂ ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ ਲਿਆਵਾਂਗੇ ।”
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਦੀਪੂ ਨੇ ਹੰਸੂ ਤੇ ਰਮੀ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਅ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਹੰਸੂ ਨੇ ਰਮੀ ਤੇ ਦੀਪੂ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਬ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਰਮੀ ਨੇ ਦੀਪੂ ਤੇ ਹੰਸੂ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਸ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਰਮੀ ਨੇ ਹੰਸੂ ਤੇ ਦੀਪੂ ਨੂੰ ਕਹੇ ।
(ਹ) ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਹੰਸੂ ਨੇ ਰੰਮੀ ਨੂੰ ਕਹੇ ।

3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:-

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ-ਡੱਬਾ, ਟਾਹਲੀ, ਸੁਆਦ, ਸਬਰ, ਸਬਜ਼ੀ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਡੱਬਾ ਰੋਟੀ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲਾ ਬਰਤਨ | ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਡੱਬੇ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਪਾ ਕੇ ਸਕੂਲ ਲਿਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਟਾਹਲੀ (ਇਕ ਰੁੱਖ-ਟਾਹਲੀ ਦੀ ਕਾਲੀ ਲੱਕੜੀ ਨੂੰ ਘੁਣ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ।
3. ਸੁਆਦ ਜ਼ਾਇਕਾ, ਮਜ਼ਾ)-ਅੱਜ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਦਾ ਸੁਆਦ ਆ ਗਿਆ ।
4. ਸਬਰ (ਧੀਰਜ)-ਜ਼ਰਾ ਸਬਰ ਰੱਖੋ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਖਾਣ | ਲਈ ਸਭ ਕੁੱਝ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ ।
5. ਸਬਜ਼ੀ (ਰਿੰਨ੍ਹ ਕੇ ਖਾਧਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਫੁੱਲ)| ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਮਟਰਾਂ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਬਣਾਈ ਹੈ ।

4. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:-

ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ
ਸੋਚਿਆ, ਲਸਣ, ਅਚਾਰ, ਸਬਜ਼ੀ, ਸੁਆਦ, ਸਰੋਂ।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਬਰਾਬਰ) ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
ਟਾਹਲੀ, ਰੁੱਖ, ਸਿਆਣਦੇ, ਆਪਾ, ਗੰਢਾ, ਕਦੇ ।
ਉੱਤਰ:

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਵਾਰਤਾਲਾਪ) ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
ਦੀਪੂ : ਟਮਾਟਰ ਤਾਂ ਕੱਚੇ ਹੀ ਸੁਆਦ ਲੱਗਦੇ ਨੇ ।
ਰਮੀ : ਤੈਨੂੰ ਤਾਂ ਪਤਾ ਈ ਨਹੀਂ, ਟਮਾਟਰ ਕੱਚੇ ਵੀ ਖਾਈਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਬਜ਼ੀ ਵਿਚ ਵੀ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ: ਮੂਲੀ ਕੱਚੀ ਵੀ ਖਾਈਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਵੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ।
ਹੰਸੂ : ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਾਡੇ ਮੂਲੀਆਂ ਤੇ ਸ਼ਲਗਮ ਬਹੁਤ ਹੋਏ ਸਨ ।
ਰਮੀ : ਅੱਛਾ ! ਤੁਸੀਂ ਹੋਰ ਕੀ ਬੀਜਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ ?
ਹੰਸੂ : ਬਾਪੂ ਜੀ ਕਿੰਨਾ ਕੁੱਝ ਬੀਜ ਛੱਡਦੇ ਹਨ, ਆਲੂ, ਕੱਦੂ, ਟਿੰਡੇ, ਟਮਾਟਰ, ਭਿੰਡੀ ਤੋਰੀ, ਘੀਆ ਤੋਰੀ, ਹਰੀਆਂ ਮਿਰਚਾਂ ਆਦਿ । ਲੰਬੜਦਾਰ ਤਾਂ ਅਰਬੀ ਵੀ ਬੀਜਦਾ ਹੈ ।
ਰਮੀ. : ਕਿਉਂ ਦੀਪੂ, ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਬੀਜਦੇ ਹੋ ?
ਦੀਪੂ : ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਬੈਂਗਣ, ਗਾਜਰਾਂ, ਮੂਲੀਆਂ, ਕਰੇਲੇ ਤੇ ਖੀਰੇ ਬੀਜੇ ਸਨ | ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਲਾਏ ਨੇ ਗੰਢੇ, ਲਸਣ ਤੇ ਮਟਰ ।
ਰਮੀ : ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਈ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਾਂ । ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ | ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ, ਉੱਥੇ ।
ਹੰਸੂ : ਤੂੰ ਹੁਣ ਤਕ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾ ਕੇ ਦੇਖੀਆਂ ਨੇ ?
ਰਮੀ : ਬੈਂਗਣ, ਗੋਭੀ, ਗਾਜਰਾਂ, ਸਾਗ, ਜ਼ਿਮੀਕੰਦ ….

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਟਮਾਟਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਟਮਾਟਰ ਕੱਚੇ ਵੀ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਬਜ਼ੀ ਵਿਚ ਵੀ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹੰਸੂ ਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਕੁੱਝ (ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ) ਬੀਜਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੂਲੀਆਂ, ਸ਼ਲਗਮ, ਆਲੂ, ਕੱਦੂ, ਟਿੰਡੇ, ਟਮਾਟਰ, ਭਿੰਡੀ ਤੋਰੀ, ਘੀਆ-ਤੋਰੀ ਤੇ ਹਰੀਆਂ ਮਿਰਚਾਂ ਆਦਿ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਦੀਪੂ ਹੋਰੀਂ ਕੀ ਬੀਜਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੈਂਗਣ, ਗਾਜਰਾਂ, ਮੂਲੀਆਂ, ਕਰੇਲੇ, ਖੀਰੇ, ਗੰਢੇ, ਲਸਣ ਤੇ ਮਟਰ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਦੀਪੂ ਹੋਰੀਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਕਿੱਥੋਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹਿਰੋਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਰਮੀ ਨੇ ਹੁਣ ਤਕ ਕਿਹੜੀਆਂ-ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾਧੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੈਂਗਣ, ਗੋਭੀ, ਗਾਜਰਾਂ, ਸਾਗ, ਜ਼ਿਮੀਕੰਦ, ਕੱਦੂ, ਚੱਪਣ-ਕੱਦੂ, ਟਾਂਡੇ, ਭਿੰਡੀ-ਤੋਰੀ, ਕਾਲੀ ਤੋਰੀ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਤੇ ਪਾਲਕ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਇਹ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਕਿਨ੍ਹਾਂ-ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੰਸੂ, ਦੀਪੂ ਤੇ ਰਮੀ ਵਿਚਕਾਰ ।

7. ਰਚਨਾਤਮਕ ਕਾਰਜ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਆਪਣੀਆਂ ਮਨ-ਪਸੰਦ ਪੰਜ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰੰਗ ਭਰੋ ।
ਉੱਤਰ:

8. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ | ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਸਾਡੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਲੇਖ ਕਿਸ ਲੇਖਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ , ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਰਮੀ/ਹੰਸੂ/ਦੀਪੂ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਡੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਕੂਲ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਆ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਲੱਗਿਆਂ ਕਿਸ ਨੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਸਨ ਧੋਤੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੰਸੂ ਨੇ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਦੀਪੂ ਨੂੰ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਹੀ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ‘ਤੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਚਪੇੜਾਂ ਪਈਆਂ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੋ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਦੀਪੂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਸਬਜ਼ੀ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ?
ਜਾਂ
ਦੀਪੂ ਰੋਟੀ ਨਾਲ ਕਿਹੜੀ ਸਬਜ਼ੀ ਲਿਆਇਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੋਭੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਰਮੀ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਸਬਜ਼ੀ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਲੂ-ਗਾਜਰਾਂ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਹੰਸੂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੀ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ?’
ਉੱਤਰ:
ਸਾਗ ਨਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਹੰਸੂ ਰੋਟੀ ਨਾਲ ਕੀ ਲਿਆਇਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਚਾਰ ਤੇ ਗੰਢਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਦੀਪੂ ਕੋਲ ਕਿਹੜੀ ਸਬਜ਼ੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੋਭੀ-ਮਟਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਰਮੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਦੀਪੂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਸਬਜ਼ੀ ਕੱਚੀ ਹੀ ਸੁਆਦ ਲਗਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਟਮਾਟਰ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਰਮੀ ਹੋਰੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਕਿੱਥੋਂ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ?
‘ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹਿਰੋਂ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਕਿਸ ਦੇ ਬਾਪੂ ਜੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਬੀਜਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਹੰਸੂ ਦੇ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨਹੀਂ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੁਦੀਨਾ/ਧਨੀਆ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਹੰਸੂ ਕੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਰੋਂ ਦਾ ਸਾਗ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
‘ਲੰਬੜਦਾਰ ਤਾਂ ……… ਵੀ ਬੀਜਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਸ਼ਬਦ ਢੁੱਕਵਾਂ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅਰਬੀ (✓) ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 9 ਜੇ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 9 ਜੇ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-

(ਉ) ਮਾਤਾ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ……. ਹੈ ।
(ਅ), ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “………… ਭੰਨਣੀਆਂ ਹਨ ।”
(ਇ) ਬੁੱਢੀ ਮਾਈ ………… ਪਈ ।..
(ਸ) ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦਾ ਅੱਗ ਲੈਣ ਲਈ ………… : ਫਿਰਿਆ ।
(ਹ) ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹੀ ………….. ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ।
(ਕ) ਪਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਵੀ ਤਾਂ ………. ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਏ, ਜੀ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਮਾਤਾ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਅੱਗ ਹੈ ।
(ਅ) ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਛੱਲੀਆਂ ਭੁੰਨਣੀਆਂ ਹਨ ” .
(ਇ) ਬੁੱਢੀ ਮਾਈ ਮੁਸਕਰਾ ਪਈ ।
(ਸ) ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦਾ ਅੱਗ ਲੈਣ ਲਈ ਘਰ-ਘਰ ਫਿਰਿਆ ।
(ਹ) ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹੀ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ।
(ਕ) ਪਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਵੀ ਤਾਂ ਬਾਲਣ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਏ, ਜੀ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕੀ ਕਰਨੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਨੇ ਛੱਲੀਆਂ ਭੁੰਨਣੀਆਂ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਨਾਲ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਸਾਧਨ ਚੱਲਣੋਂ ਰੁਕ ਗਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਨਾਲ, ਬੱਸ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ, ਰੇਲ-ਗੱਡੀ ਤੇ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਆਦਿ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਧਨ ਚਲਣੋ ਰੁਕ ਗਏ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬਿਜਲੀ ਕਿਉਂ ਬੰਦ ਸੀ ? ਉੱਤਰ-ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਲਾ ਮੁੱਕਣ ਕਰ ਕੇ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਬੰਦ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਉਪਰੰਤ ਬੱਚੇ ਕੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੱਚੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਚਮੁੱਚ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ।

3. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ :-

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਜ਼ਿਦ, ਵਿਲਕਣਾ, ਮੁਸ਼ਕਿਲ, ਥਕਾਵਟ, ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ।
ਉੱਤਰ:

1. ਜ਼ਿਦ (ਅੜੀ)-ਬੱਚਾ ਟਾਫ਼ੀਆਂ ਲੈਣ ਲਈ ਜ਼ਿਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
2. ਵਿਲਕਣਾ (ਤਰਲੇ ਲੈਣੇ)-ਭੁੱਖੇ ਨਿਆਣੇ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਵਿਲਕ ਰਹੇ ਸਨ ।
3. ਮੁਸ਼ਕਿਲ (ਔਖਾ)-ਇਹ ਸਵਾਲ ਜ਼ਰਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ।
4. ਥਕਾਵਟ ਥੱਕ ਜਾਣਾ)-ਮੈਂ ਥਕਾਵਟ ਲਾਹੁਣ ਲਈ ਜ਼ਰਾ ਲੰਮਾ ਪੈ ਗਿਆ ।
5. ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਕੂਕਾਂ) ਬੱਚੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ ।

4. ਹੇਠਾਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ:

ਹੇਠਾਂ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
आग, भंगा, आज, आग, भूखा, मांग, क्या, कहा, स्टशन, कोयला, मिट्टी, चालीस, पचास, शहर, मुझ से ।
ਉੱਤਰ:

5. ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਅਰਥ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ਼ ਪੜੋ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੋ-

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਰਥ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ-
ईंधन, समाप्त होना, जलना, पागल, आंगन, समाचार-पत्र, पसीना, बुरी ।
ਉੱਤਰ:

6. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪੜਨਾਂਵ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਨਾਂਵਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜਨਾਂਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ-ਮੈਂ, ਤੂੰ, ਇਹ, ਉਹ, ਅਸੀਂ, ਤੁਸੀਂ ਆਦਿ ।

7. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
ਬੁੱਢੀ ਮਾਈ ਮੁਸਕਰਾ ਪਈ ਆਪਣੀ ਡੰਗੋਰੀ ਉਤਾਂਹ ਚੁੱਕ ਕੇ ਉਹ ਬੋਲੀ, ਜਾਹ, ਅਗਲੇ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਤੈਨੂੰ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਬਾਲਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ ‘ ਬੁੱਢੀ ਦੇ ਬੋਲ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਸਨ ਪਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾ ਆਇਆ । ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ, ਬੁੱਢੀ ਝੱਲੀ ਹੋ ਗਈ ਏ । ਉਹ ਅੱਗ ਲੈਣ ਅਗਲੇ ਘਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਉਸ ਘਰ ਵਿਚ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ।

ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦਾ ਉਸ ਪਿੱਛੋਂ ਘਰ-ਘਰ ਫਿਰਿਆ ਪਰ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹੀ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰ ਚਾਹ-ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਿਆ । ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੱਕੀ । ਭੁੱਖੇ ਨਿਆਣੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਵਿਚ ਵਿਲਕਦੇ ਫਿਰਦੇ ਸਨ ।

ਤਦ ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਬੁੱਢੀ ਦੇ ਬੋਲ ਸੱਚ-ਮੁੱਚ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ ਨੇ । ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਏ ਬਾਲਣ ਏਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੀ ਮੁੱਕਿਆ ਹੋਵੇ । ਸ਼ਹਿਰ ਚੱਲਦੇ ਹਾਂ, ਉੱਥੇ ਤਾਂ ਬਾਲਣ ਦੀ ਥਾਂ ਕੋਲਾ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਤੇਲ, ਗੈਸ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਉਹ ਜਦੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਇਕ ਬੱਸ ਖਲੋਤੀ ਸੀ । ਉਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਚਾਲੀ-ਪੰਜਾਹ ਬੰਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਖੜੇ ਸਨ । ਸ਼ਹਿਰੀ ਨੇ ਸੋਚਿਆ, ਇਹ ਵੀ ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ । ਉਹ ਬੱਸ ਉੱਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਏਗਾ । ਬੱਸ ਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਖ਼ਰਾਬ ਹੈ । ਉਸ ਨੇ ਭੀੜ ਵਿਚ ਘਿਰੇ ਹੋਏ ਬੱਸਦੇ ਡਾਈਵਰ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ਕੀ ਖ਼ਰਾਬੀ ਹੋ ਗਈ, ਭਰਾਵਾ ?

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਬੁੱਢੀ ਮਾਈ ਆਪਣੀ ਡੰਗੋਰੀ ਉਤਾਂਹ ਚੁੱਕ ਕੇ ਕੀ ਬੋਲੀ ?
ਉੱਤਰ:
“ਜਾਹ ਅਗਲੇ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਤੈਨੂੰ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਬਾਲਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ ।”

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਕੀ ਸੋਚਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੁੱਢੀ ਝੱਲੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬਾਲਣ ਦੀ ਥਾਂ ਹੋਰ ਕੀ-ਕੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੋਲਾ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਤੇਲ, ਗੈਸ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਬੱਸ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਉਹ ਖ਼ਰਾਬ ਹੈ ।

2. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
ਉਹ ਬੰਦਾ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਪਹੁੰਚਿਆ । ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ, ਪੂਰਨਿਆਂ ਤੇ ਪੱਖੀਆਂ ਨਾਲ ਹਵਾ ਝੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੈ । ਕੁੱਝ ਖਿਝ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਮੁੰਡੇ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, ਬਿਜਲੀ ਨੂੰ ਕੀ ਗੋਲੀ ਵੱਜ ਗਈ ਏ, ਅੱਜ ?

ਬਿਜਲੀ ਜਿਹੜੇ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀ ਏ, ਉੱਥੇ ਕੋਲਾ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਏ ।
ਇਹ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਵਾਲੀ ਚੰਗੀ ਮੁਸੀਬਤ ਏ ।

ਹਰ ਥਾਂ ਈ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਏ ? ਉਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਬੈਗ ਚੁੱਕੀ ਅੰਦਰ ਆਇਆ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਗੱਡੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਖਲੋਤੀ ਏ, ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਏ । ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਡਰ ਜਿਹਾ ਲੱਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਫਿਕਰਮੰਦ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ, ਜੇ ਤੂੰ ਦਿੱਲੀ ਕੱਲ੍ਹ ਤਕ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕਿਆ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਜਾਏਗਾ | ਟੈਲੀਫੋਨ ਕਰਕੇ ਪਤਾ ਕਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ !

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਹਵਾ ਝੱਲਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਹਵਾ ਝੱਲਣ ਲਈ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ, ਪਰਨਿਆਂ ਤੇ ਪੱਖੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਘਰ ਪੁੱਜਣ ‘ਤੇ ਕੀ ਪਤਾ। ਲੱਗਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਿਸ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਆਉਣੀ | ਸੀ, ਉੱਥੇ ਕੋਲਾ ਮੁੱਕ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਉਹ ਬੰਦ ਸੀ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਛੋਟਾ ਮੁੰਡਾ ਕਿਉਂ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣਾ | ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਕਰਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ | ਉਸਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਕਰ ਕੇ | ਪਿਛਲੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਹੀ ਖੜ੍ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ ।

ਪਸ਼ਨ 5.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕੀ ਫ਼ਿਕਰ ਲੱਗਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੇਕਰ ਉਸਦਾ ਛੋਟਾ ਮੁੰਡਾ ਕੱਲ੍ਹ ਤਕ ਦਿੱਲੀ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਰੁਪਇਆਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਕਿਸ | ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਟੈਲੀਫੋਨ ਕਰ ਕੇ ।

8. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ-.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਜੇ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਬਾਬੂ ਸ਼ਰਨ ਦਾਸ/ਰਜਨੀ/ਵਰਿੰਦਰ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੇ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਰਜਨੀ ਤੇ ਵਰਿੰਦਰ ਕਿਸ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਬੂ ਸ਼ਰਨ ਦਾਸ ਦੇ (✓)

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
‘ਜੇ ਬਾਲਣ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰੀ , ਬੰਦੇ ਤੇ ਬੁੱਢੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕੌਣ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਬੂ ਸ਼ਰਨ ਦਾਸ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਸ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਜੋ ਨਿਕਲਦਾ ਸੀ, ਸੱਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੁੱਢੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਬੁੱਢੀ ਤੋਂ ਕੀ ਮੰਗਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਗ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਅੱਗ ਉੱਤੇ ਕੀ ਭੰਨਣਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ-ਛੱਲੀਆਂ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਬੁੱਢੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਧਰੇ ਵੀ । ਅੱਗ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਕਰਕੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਅਸੰਭਵ ਜਾਪਦੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਲਣ ਦਾ ਮੁੱਕਣਾ ਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਸੋਟੀ ਉਤਾਂਹ ਚੁੱਕ ਕੇ ਕਿੰਨੇ ਘੰਟੇ ਬਾਲਣ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦਾ ਬਚਨ ਕਿਹਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸ਼ਹਿਰੀ ਬੰਦੇ ਨੇ ਬੁੱਢੀ ਬਾਰੇ ਕੀ ਸਮਝਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਝੱਲੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੱਕੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਕਰਕੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਬੱਸ ਦਾ ਬਾਲਣ ਕੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੈਟਰੋਲ ਜਾਂ ਡੀਜ਼ਲ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ ਵਾਲਾ ਕਿਉਂ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੈਟਰੋਲ ਮੁੱਕਣ ਕਰਕੇ ਜੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਪੱਖਿਆਂ, ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਤੇ ਪਰਨਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਹਵਾ ਝਲ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਿਜਲੀ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਰਕੇ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16.
ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਕਿਉਂ ਬੰਦ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਲਣ ਅਰਥਾਤ ਕੋਲਾ ਮੁੱਕਣ ਕਰਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17.
ਰੇਲ-ਗੱਡੀ ਪਿਛਲੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਕਿਉਂ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਾਲਣ ਮੁੱਕਣ ਕਰਕੇ ਆ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18.
ਰਾਤ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਬੱਚੇ ਕਿਉਂ ਰੋ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਭੁੱਖ ਕਾਰਨ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19.
ਕਿਸ ਅੱਗੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਈ ?
ਉੱਤਰ;
ਬੁੱਢੀ ਮਾਈ ਅੱਗੇ ਨੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20.
‘ਬੁੱਢੀ ਮਾਈ……… ਪਈ ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੁਸਕਰਾ ।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 8 ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 8 ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ :-

(ਉ) ਨਜ਼ਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਹੇਠਾਂ ਮਾਰੀ ………. ਪਿਆ ਇਕ ਡਿੱਠਾ ।
(ਅ) ਪਾਣੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਦੇਖ ਕੇ ਜਾਪਿਆ, ਇਸ ਤੱਕ …… ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ।
(ਈ) ਕਾਂ ਸੀ, ਬੱਚਿਓ ! ਬੜਾ ਸਿਆਣਾ, ਸੋਚਿਆ ……… ਲੜਾਈਏ ।
(ਸ) ਕਾਂ ਨੇ ਰੱਜ ਕੇ ,………… ਪੀਤਾ ।
(ਹ) ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ………. ਦੇ ਨਾਲ, ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਲ ਪਾਈਏ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਨਜ਼ਰ ਜਦੋਂ ਉਸ ਹੇਠਾਂ ਮਾਰੀ, ਘੜਾ ਪਿਆ ਇਕ ਡਿੱਠਾ ।
(ਅ) ਪਾਣੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਦੇਖ ਕੇ ਜਾਪਿਆ, . “ਇਸ ਤਕ ਚੁੰਝ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ।”
(ਇ) ਕਾਂ ਸੀ, ਬੱਚਿਓ ! ਬੜਾ ਸਿਆਣਾ, ਸੋਚਿਆ, ਜੁਗਤ ਲੜਾਈਏ ।
(ਸ) ਕਾਂ ਨੇ ਰੱਜ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ ।
(ਹ) ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਲ ਪਾਈਏ ।

2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਸਤਾਇਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਤੇਹ ਨੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਥੱਕ ਕੇ ਕਾਂ ਕਿੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਬੈਠਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਘੜੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਤਕ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹੜੀ ਜੁਗਤ ਵਰਤੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਨੇ ਘੜੇ ਵਿਚ ਕੰਕਰ ਪਾਏ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
“ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ ਕਾਵਿ-ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਾਂਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਿਆਣਪ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

3. ਹੇਠਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।

ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋ ।
ਕਾਂ, ਚੁੰਝ, ਤੇਹ, ਲੱਭਣ, ਜੁਗਤ, ਸਿੱਖਿਆ ।
ਉੱਤਰ:

4. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ/ਮੁਹਾਵਰਿਆਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ-
ਤੇਹ, ਰੀਝ, ਟਿੱਲ ਲਾਉਣਾ, ਢੇਰੀ ਢਾਹੁਣੀ, ਜੁਗਤ, ਮੰਜ਼ਲ ।
ਉੱਤਰ:

1. ਤੇਹ, (ਪਿਆਸ)-ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਤੇਹ ਠੰਢਾ ਪਾਣੀ ਪੀ-ਪੀ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੁਝਦੀ ।
2. ਰੀਝ (ਚਾਅ, ਖ਼ਾਹਸ਼)-ਮਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਰੀਝ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਚਾਵਾਂ ਨਾਲ ਕਰੇ ।
3. ਟਿੱਲ ਲਾਉਣਾ ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾਉਣਾ)-ਉਸ ਨੇ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਥੇਰਾ ਟਿੱਲ ਲਾਇਆ, ਪਰ ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਬਣੀ ।
4. ਢੇਰੀ ਢਾਹੁਣੀ (ਹਿੰਮਤ ਹਾਰ ਦੇਣੀ)-ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੇਰੀ ਨਾ ਢਾਹ, ਤੂੰ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰ, ‘ਤੈਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਜ਼ਰੂਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ ।
5. ਜੁਗਤ (ਢੰਗ, ਤਰੀਕਾ)-ਹਰ ਇਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਜੁਗਤ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।
6. ਮੰਜ਼ਲ (ਉਦੇਸ਼, ਨਿਸ਼ਾਨਾ)-ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ । ਅੰਤ ਮਨਚਾਹੀ ਮੰਜ਼ਲ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਜਾਵੋਗੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ ,ਕਾਵਿ-ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ਬਾਨੀ ਯਾਦ ਕਰ ਕੇ ‘ਸਵੇਰ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿਚ ਸੁਣਾਓ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਹੀ ਕਰਨ । )

5. ਕਾਵਿ-ਟੋਟਿਆਂ ਦੇ ਸਰਲ ਅਰਥ

(ਉ) ਇਕ ਵਾਰੀ ਇਕ ……………………ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ।”
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਿਓ, ਇਕ ਵਾਰੀ ਇਕ ਕਾਂ ਨੂੰ ਤੇਹ ਨੇ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਕੀਤਾ । ਉਸਨੇ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਪਾਣੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ੋਰ ਲਾਇਆ, ਪਰ ਪਾਣੀ । ਕਿਧਰੇ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਅੰਤ ਥੱਕ ਕੇ ਉਹ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ । ਉਸਨੇ ਹੇਠਾਂ ਧਿਆਨ ਮਾਰਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇਕ ਘੜਾ ਦਿਸ . ਪਿਆ ਉਹ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਘੜੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ ਜਾ । ਬੈਠਾ ਉਸਨੇ ਹੇਠਾਂ ਤਕ ਝਾਕ ਕੇ ਦੇਖਿਆ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਾਣੀ ਇੰਨਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਚੁੰਝ ਉਸ ਤਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ।

ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਸਤਾਇਆ-ਤੰਗ ਕੀਤਾ । ਟਿੱਲ ਸੀ ਪੂਰਾ ਲਾਇਆ-ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾਇਆ ਡਿੱਠਾਦੇਖਿਆ ਝਾਕਿਆਂ-ਦੇਖਿਆ ਤਾਣੀ-ਤਾਈਂ ।

(ਅ) ਕਾਂ ਸੀ, ਬੱਚਿਓ……………………… ਘੜੇ ‘ਚ ਪਾਏ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਿਓ, ਕਾਂ ਬੜਾ ਸਿਆਣਾ ਸੀ । ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਸੋਚੇ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਤਕ ਲੈ ਆਵੇ । ਉਸਨੇ ਜ਼ਰਾ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਕੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਨੇੜੇ ਕੁੱਝ · ਕੰਕਰ ਪਏ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ । ਉਸਨੇ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕੰਕਰ ਘੜੇ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ |
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਜੁਗਤ-ਜੁਗਾੜ, ਤਰੀਕਾ । ਨਜ਼ਰ ਦੁੜਾਈ-ਇਧਰ-ਉਧਰ ਦੇਖਿਆ ।

(ਈ) ਕੁੱਝ ਚਿਰ ਪਿੱਛੋਂ ………… ਆਪਣੀ ਪਾਈਏ ।
ਸਰਲ ਅਰਥ-ਬੱਚਿਓ, ਕਾਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਕੰਕਰ ਘੜੇ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੱਤੇ, ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਵਿਚਲਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਪਾਣੀ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ । ਹੁਣ ਕਾਂ ਦੀ ਚੁੰਝ ਪਾਣੀ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਤੇ ਉਸਨੇ ਰੱਜ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀ ਲਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਤੁਰ ਗਿਆ । ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ । ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਂਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਰਸਤਾ ਫੜਨਾ-ਜਿਧਰ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁਣਾ, ਉਧਰ ਤੁਰ ਪੈਣਾ । ਢੇਰੀ ਢਾਹੁਣੀਹਿੰਮਤ ਹਾਰ ਦੇਣੀ । ਸਿਆਣਪ-ਅਕਲਮੰਦ, ਸੂਝਬੂਝ । ਮੰਜ਼ਲ-ਉਦੇਸ਼, ਮੰਜ਼ਿਲ ।

6. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
“ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸਿਆਣਪ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਲੰਗੜੋਆ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਪਿਆਸਾ ਕਾਂ ਥੱਕ ਕੇ ਕਿੱਥੇ ਜਾ ਬੈਠਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਕ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਜੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਾਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਿਆਣਾ/ਜੁਗਤੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਕਾਂ ਨੇ ਘੜੇ ਵਿਚ ਕੰਕਰ ਕਿਉਂ ਪਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ?
ਉੱਤਰ:
ਤਾਂ ਜੋ ਪਾਣੀ ਉੱਚਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜੀ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
“ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਸਿਆਣਪ’ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਢੇਰੀ ਨਾ ਢਾਹੋ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਮੰਜ਼ਿਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਪੱਲਾ ਨਾ ਛੱਡੋ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਸਿਆਣਪ (✓)।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7:
‘ਕਾਂ ਸੀ ਬੱਚਿਓ !ਬੜਾ ਸਿਆਣਾ, ਸੋਚਿਆ … ਲੜਾਈਏ ਤੁਕ ਵਿਚ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿਚ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੁਗਤ (✓)।

Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 7 ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ Textbook Exercise Questions and Answers.

PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 7 ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ

1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂਵਾਂ ਭਰੋ

(ਉ) ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਅਤੇ ਸੈਂਟੀ ਦੇ ਡੈਡੀ ……… ਸਨ ।
(ਅ) ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ………. ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ………….. ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
(ਇ) ਇਹ ਜੜਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ………..ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਸ) ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ …. ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।
(ਹ) ਫਿਰ ਸਤਨਾਮ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ……… ਆਉਣ ਲੱਗਿਆ ।
ਉੱਤਰ:
(ੳ) ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਅਤੇ ਸੈਂਟੀ ਦੇ ਡੈਡੀ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ ।
(ਅ) ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
(ੲ) ਇਹ ਜੜਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਜੇਬ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਸ) ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਵਾਇਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ।
(ਹ) ਫਿਰ ਸਤਨਾਮ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਫਸਟ ਆਉਣ ਲੱਗਿਆ ।

2. ਇੱਕ-ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ:

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੋੜਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਇਕ ਦਿਨ ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਕੀ ਪੁੱਛਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਪਾਪਾ ਦੀ ਕਹੀ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਵਿੱਦਿਆ ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਦੇ ਫਲੁ ਖਾਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਇਦਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ।

3. ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ:

ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਖਾਦ, ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚੀ, ਲਗਨ, ਮਿਹਨਤ, ਵਾਇਦਾ, ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦਾ ।
ਉੱਤਰ:
1. ਖਾਦ ਰੂੜੀ, ਫਸਲਾਂ-ਪੌਦਿਆਂ ਲਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਖ਼ੁਰਾਕ)-ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੇਸੀ ਖਾਦ ਪਾ ਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
2. ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚੀ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਖ਼ਰਚ ਲਈ ਜੇਬ ਵਿਚ ਪਏ ਪੈਸੇ)-ਸਕੂਲ ਗਏ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚੀ ਵੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
3. ਲਗਨ ਲਗਾਓ, ਸ਼ੌਕ)-ਮੈਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਬੜੀ ਲਗਨ ਨਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
4. ਵਾਇਦਾ ਇਕਰਾਰ-ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਵਾਇਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਅੱਗੋਂ ਪੂਰੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਾਂਗਾ ।
5. ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ)-ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਟਿਕਦੀ ।

4. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪੜੋ ਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ:

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ-
ਮਿੱਠਾ, ਪਾਣੀ, ਘਰ, ਸੁਖ, ਦਿਨ, ਜਲਦੀ, ਫਲ, ਖ਼ੁਸ਼ ।
ਉੱਤਰ:

5. ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।
ਉਪਰੋਕਤ ਮਾਟੋ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਲਾਓ ।
ਉੱਤਰ:
(ਨੋਟ-ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪੇ ਹੀ ਕਰਨ )

6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ ਤੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਲਿਖੋ-
ਬੇਟਾ ! ਇਸੇ ਲਈ ਹੀ ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜੜ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲਾਉਣੀਆਂ ਔਖੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ । ਇਹ ਜੜਾਂ ਲਾਉਣ ਲਈ ਲਗਨ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਸੋ ਅਜੇ ਸਮਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਵਿੱਦਿਆ-ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਦਾ ਮਿੱਠਾ ਫਲ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੋ,, ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨੇ ਗੱਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ , । ਠੀਕ ਹੈ, ਪਾਪਾ ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠਾਂਗਾ, ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਵੀ ਘੱਟ ਦੇਖਾਂਗਾ । ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਵਾਂਗਾ । ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਿੱਦਿਆ-ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਿੰਜਾਂਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਸ ਬੂਟੇ ਕੋਲੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ਫਲ ਲੈਣਾ ਹੈ, ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ।
ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ! ਪੁੱਤਰਾ । ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਇਹੋ ਉਮੀਦ ਹੈ । ਸਤਨਾਮ ਦਾ ਪਾਪਾ ਖੁਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝ ਆ ਗਏ ਸਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਵਿੱਦਿਆ ਰੂਪੀ ਮਿੱਠਾ ਫਲ ਖਾਣ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜੁੱਟ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ?
ਉੱਤਰ:
ਸਤਨਾਮ ਨੇ ਪਾਪਾ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠੇਗਾ, ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਨਹੀਂ ਦੇਖੇਗਾ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਆ ਰੂਪੀ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਿੰਜੇਂਗਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਸਤਨਾਮ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਬੂਟੇ ਤੋਂ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਫਲ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਆਪਣੇ ਪਾਪਾ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਕਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝ ਆ ਗਏ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿ ਵਿੱਦਿਆਂ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੜਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।

7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ

ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ, ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ-

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
“ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ “ਫਲ ਜੀਵਨੀ ਕਿਸ ਦੀ ‘ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾ: ਜਾਗੀਰ ਸਿੰਘ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਸਤਨਾਮ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਪਾਤਰ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿੱਠਾ ਨਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਵਿੱਦਿਆ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਕੌੜੀਆਂ ਨੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪਾਪਾ ਜੀ ਨੇ ਵਿੱਦਿਆ ਨੂੰ ਕਿਸ ਵਰਗਾ ਦੱਸਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਰੁੱਖ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਕਿਸ ਦੇ ਪਾਪਾ ਕੋਲ ਵਧੀਆ ਘਰ ਤੇ . ਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਸ਼ੈਟੀ ਦੇ ਨੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਸ਼ੈਟੀ ਦਾ ਪਾਪਾ ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦਾ ਕੀ ਲਗਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਸ਼ੈਟੀ ਦੇ ਪਾਪਾ ਨੂੰ ਜੇਬ-ਖ਼ਰਚ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੁੱਲਾ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਸੈਂਟੀ ਦਾ ਪਾਪਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਬੇਪਰਵਾਹ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਕਿਹੋਜਿਹੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਲਾਇਕ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਸਤਨਾਮ ਦਾ ਪਾਪਾ ਪੜ-ਲਿਖ ਕੇ ਕੀ ਬਣਿਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਚੰਗਾ ਅਫ਼ਸਰ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸਤਨਾਮ ਦੇ ਪਾਪਾ ਦੁਆਰਾ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਕੀ ਸਿੱਟਾ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
ਵਿੱਦਿਆ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਲਗਨ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14.
ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਸਤਨਾਮ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲੱਗ ਗਈ ਕਿ, “ਵਿੱਦਿਆ ਦਾ ਫਲ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਜੜਾਂ ਕੌੜੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਾਪਾ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ?
ਉੱਤਰ:
ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ (✓) ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15.
“ਫਿਰ ਸਤਨਾਮ ਹਰ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ … ਆਉਣ ਲੱਗਿਆ । ਵਾਕ ਵਿਚ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਚੁਣੋ :
ਉੱਤਰ:
ਫ਼ਸਟ (✓) ।