Punjab State Board PSEB 5th Class Punjabi Book Solutions Chapter 13 ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ Textbook Exercise Questions and Answers.
PSEB Solutions for Class 5 Punjabi Chapter 13 ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ
1. ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ-
ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਖ਼ਾਲੀ ਸਥਾਨ ਭਰੋ
(ਉ) ਜਿਹੜੀ ਲਿਖਾਈ ਸੁਖਾਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਉਹ ………… ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਅ) ……….. ਦੇ ਕਈ ਲਾਭ ਹਨ ।
(ਇ) ਹਰ ਅੱਖਰ ਦੀ ………… ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ।
(ਸ) ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ………… ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਹ) ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ………… ਵੀ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇ ।
ਉੱਤਰ:
(ਉ) ਜਿਹੜੀ ਲਿਖਾਈ ਸੁਖਾਈ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਉਹ ਸੋਹਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।
(ਅ) ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਦੇ ਕਈ ਲਾਭ ਹਨ ।
(ਇ) ਹਰ ਅੱਖਰ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ।
(ਸ) ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
(ਹ) ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਵਿੱਥ ਵੀ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇ ।
2. ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਦਿਓ-
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਨਿੰਮੀ ਨੂੰ ਗੀਟੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਕਿਸ ਨੇ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਨਿੰਮੀ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਪੰਮੀ ਨੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਿੰਮੀ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ ਕਿਉਂ ਲਿਖ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਕੂਲ ਦਾ ਕੰਮ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਮੁਕਾ ਕੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚਿੱਠੀਆਂ ਆਪਣੇ ਟਿਕਾਣੇ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ? .
ਉੱਤਰ:
ਚਿੱਠੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪਤਾ ਭੈੜੀ ਲਿਖਾਈ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਿੰਮੀ ਨੂੰ ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਣ ਦੇ ਗੁਰ ਕਿਸ ਨੇ ਦੱਸੋ ?
ਉੱਤਰ:
ਉਸਦੀ ਮੰਮੀ ਨੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੋ-ਜਿਹੀ ਲਿਖਾਈ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੱਧ ਅੰਕ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ !
3. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ-
ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖੋ
ਚਿੱਠੀ, ਉੱਤਰ, ਸੋਹਣਾ, ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੇਰੀ, ਫੇਰ, ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ, ਦੋਵੇਂ ।
ਉੱਤਰ:
4. ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਾਕ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੋ
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਾਕ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਲਿਖੋ ।
जब पत्र पर पता ही ठीक तरह नहीं लिखा होता तो पत्र पहुंचे कैसे ?
ਉੱਤਰ:
ਜਦੋਂ ਚਿੱਠੀ ਉੱਤੇ ਪਤਾ ਹੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਚਿੱਠੀ ਪਹੁੰਚੇ ਕਿੱਦਾਂ ?
5. ਇਸ ਪਾਠ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਕੀਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ-
(ਇ)ਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲਕੀਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ
(ਉ) ਨਿੰਮੀ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਲਿਖਣ ਲੱਗ ਪਈ ।
(ਅ) ਏਨੀ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ ਨਾ ਲਿਖ ।
(ਈ) ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਕੰਮ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਸਮਾਸੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਹੁਣ ਤਕ ਪੜ੍ਹੇ ਪਾਠਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਸਮਾਸੀ ਸ਼ਬਦ ਲੱਭੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ, ਇਕੋ-ਜਿੱਡੇ, ਜੋਤੀ-ਜੋਤ, ਲਗ ਪੱਗ, ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ, ਹੁੰਮ-ਹੁੰਮਾ, ਚੀਰ-ਫਾੜ, ਆਪਣੇ-ਆਪ, ਰਸਦ-ਪਾਣੀ, ਜੋੜ-ਮੇਲਾ, ਨੀਮ-ਪਹਾੜੀ, ਸਾਹੋ-ਸਾਹ, ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ, ਇਕ-ਦੂਜੀ, ਹਾਸਿਆਂ ਤਮਾਸ਼ਿਆਂ, ਮੰਮੀ-ਪਾਪਾ, ਲੰਮਾ-ਚੌੜਾ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ, ਗਤੂੰਗਤੂੰ, ਆਲੂ-ਗਾਜਰਾਂ, ਕੋਈ-ਕੋਈ, ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ, ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ, ਦੇਖਦੇ-ਦੇਖਦੇ, ਇਧਰ-ਉਧਰ, ਹਰੇ-ਭਰੇ ਆਦਿ ।
6. ਪੈਰਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪੈਰੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਿਓਇਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸੁਖਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ।ਇਕ ਤਾਂ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਲਿਖੋ । ਦੁਜ਼ਾ, ਕਲਮ ਜਾਂ ਪੈਂਨ ਅਜਿਹਾ ਵਰਤੋ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ । ਤੀਜਾ, ਹਰ ਅੱਖਰ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਜੋ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਣ । ਸਿਹਾਰੀ, ਬਿਹਾਰੀ, ਕੰਨਾ ਆਦਿ ਲਗਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਠੀਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ । ਹੋਰ ਦੱਸੋ,, ਮੰਮੀ ਜੀ ! ਨਿੰਮੀ ਬੋਲੀ ।
ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਥਾਂ ਘੇਰਦੇ ਹਨ, ਬਸ ਊੜੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ । ਸੋ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਇੱਕੋ-ਜਿੱਡੇ ਪਾਏ ਜਾਣ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਵਿੱਥ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇ । ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀ ਵਿੱਥ ਵੀ ਇੱਕੋ-ਜਿੰਨੀ ਹੋਵੇ ।
ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਪੈਰੇ ਬਣਾਏ ਜਾਣ । ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਹਾਸ਼ੀਆ ਛੱਡਿਆ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ |
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਲਮ ਜਾਂ ਪੈਂਨ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਅੱਖਰ ਕਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਲਿਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਖਰ ਲਿਖਦੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਣਾਵਟ ਵਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਅੱਖਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਣ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੀ ਵਿੱਥ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਲਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਕੀ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਹਰ ਇਕ ਲਗ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਕਿਹੋਜਿਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੱਖਰ ਇਕ ਊੜੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਕੋ ਜਿੰਨੀ ਥਾਂ ਘੇਰਦੇ ਹਨ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਪੈਰੇ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਹਾਸ਼ੀਆ ਛੱਡਣ ਦਾ, ਲਿਖਾਈ ਉੱਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਔਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ-ਗੀਟੇ-ਟਾਹਣੀਆਂ, ਸਾਫ਼ ਕੀਤੇ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਰੋੜੇ ਜਾਂ ਪੱਥਰ । ਨਿਚੱਲੀ-ਟਿਕ ਕੇ ਬੈਠਣਾ ਸੁਖਾਲੀ-ਸੌਖੀ ਆਸਾਨੀ-ਸੌਖ ਬਣਾਵਟ
ਬਣਤਰ, ਸਾਫ਼ ਲਿਖਾਈ । ਸਪੱਸ਼ਟ-ਸਾਫ਼ । ਗੁਰਮੁਖੀਪੈਂਤੀ ਅੱਖਰਾਂ ਨੂੰ “ਗੁਰਮੁਖੀ ‘ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਵਿੱਥ-ਫ਼ਰਕ । ਸੰਨ-ਖ਼ੁਸ਼ |
7. ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਵਿਕਲਪੀ ਉੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਅੱਗੇ ਸਹੀ (✓) ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਾਓ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
‘ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ ਕਹਾਣੀ ਕਿਸ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਡਾ: ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਸੋਮਲ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਨਿੰਮੀ/ਪੰਮੀ/ਮਾਤਾ ਜੀ ਕਿਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਮੈਂ ਸੋਹਣਾ-ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਾਂਗੀ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਨਿੰਮੀ ਨੇ ਇਕ ਚਿੱਠੀ ’ਤੇ ਲੇਖ ਕਿਸ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਲਿਖਣੇ ਸਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਨਿੰਮੀ ਨੂੰ ਕੌਣ ਗੀਟੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੀ ਸੀ ?
ਉੱਤਰ:
ਪੰਮੀ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਕਿਹੜੀ ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਜੋ ਸੁਖਾਲੀ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾ ਸਕੇ ਜੀ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6.
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਤੋਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ-ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਤੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7.
ਚਿੱਠੀ ਉੱਤੇ ਪਤਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ;
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਵਿਚ ਨਾ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8.
ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੈੜੀ ਲਿਖਾਈ ਦੇਖ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਖਿਝ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9.
ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਗੁਰਮੁਖੀ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10.
ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ:
ਇੱਕੋ-ਜਿਹੇ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11.
ਲਿਖਾਈ ਸੋਹਣੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਦੀ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਅੱਖਰ ਸੋਹਣੇ ਲਿਖ ਕੇ (✓) ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12.
ਸੋਹਣੀ ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਮਨ ਉੱਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13.
‘ਹਰ ਅੱਖ਼ਰ ਦੀ ………… ਵਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚਲੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਸ਼ਬਦ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ:
ਬਣਤਰ ਜੀ ।