ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ (Gymnastic) Game Rules – PSEB 11th Class Physical Education

Punjab State Board PSEB 11th Class Physical Education Book Solutions ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ (Gymnastic) Game Rules.

ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ (Gymnastic) Game Rules – PSEB 11th Class Physical Education

ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ
(TIPS TO REMEMBER)

1. ਜਿਮਨਾਸਟਿਕਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡਦੇ ਹਨ = ਅੱਠ
2. ਕੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ = ਨਹੀਂ ।
3. ਜਿਊਰੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ = ਅੰਤਿਮ
4. ਸੱਟ ਜਾਂ ਬੀਮਾਰ ਹੋਣ ਤੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ = 30 ਮਿੰਟ
5. ਕੀ ਖਿਡਾਰੀ ਬਿਨਾਂ ਜਿਊਰੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਖੇਡ ਛੱਡ | ਸਕਦਾ ਹੈ = ਨਹੀਂ
6. ਟੀਮ ਜੇਤੂ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅੰਕ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ = ਛੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ
7. ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਿਤਾ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰੀ = ਤਿੰਨ ਜਾਂ ਪੰਜ
8. ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਆਇੰਟ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ = 0 ਤੋਂ 10 ਤੱਕ ।
9. ਲੜਕਿਆਂ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲੇ =

• • ਪੈਰੇਲਲ ਬਾਰ
  • ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ
  • ਗਰਾਊਂਡ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ
  • ਹੋਰੀਐਂਟਲ ਬਾਰ
  • ਰੋਮਨ ਰਿੰਗ
  • ਪੋਮਲ ਹਾਰਸ

10. ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲੇ =

• • ਬੀਮ ਬੈਲੇਂਸ (ਜ਼ਰੂਰੀ)
  • ਗਰਾਉਂਡ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ (ਜ਼ਰੂਰੀ)
  • ਅਨਈਵਨ ਬਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ
  • ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ ।

ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਉਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ?
ਉੱਤਰ-
1928 ਈ: ਦੇ ਉਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਲੜਕਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਅਪਰੇਟਸ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-

• ਫਲੌਰ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼
• ਪੋਮਲ ਹਾਰਸ
• ਰੋਮਨ ਰਿੰਗਜ਼
• ਪੈਰਲਲ ਬਾਰ
• ਹਾਰੀਐਂਟਲ ਬਾਰ
• ਵਾਲਟਿੰਗ ਟੇਬਲ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
1350 ਮਿ.ਮੀ.

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚ ਜੱਜਮੈਂਟ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਜੱਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ?
ਉੱਤਰ-
ਇਕ ਸੀਨੀਅਰ ਜੱਜ ਅਤੇ 6 ਹੋਰ ਜੱਜ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5.
ਪੈਰਲਲ ਬਾਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ-
3500 ਮਿ.ਮੀ. ॥

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1.
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਨਿਯਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ:
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ (History of Gymnastic) ਉੱਤਰ-ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਇਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖੇਡ ਹੈ । 2600 ਈ: ਪੂ: ਚੀਨ ਵਿਚ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਅਸਲੀ ਵਿਕਾਸ ਯੂਨਾਨ ਅਤੇ ਰੋਮ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । “ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਸ਼ਬਦ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ‘‘ਜਿਮਨੋਸ` ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ‘‘ਨੰਗਾ ਸਰੀਰ’ ਹੈ । ਨੰਗੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਕਸਰਤਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨਿਰੋਗ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ | ਯੂਨਾਨ ਵਿਚ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਤੇ ਪੂਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ | ਸਪਾਰਟਾ ਵਾਸੀ ਆਪਣੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਬੜੇ ਸਖ਼ਤ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਕਿ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰੱਖ ਸਕਣਗੇ । ਯੂਨਾਨ ਅਤੇ ਰੋਮ ਦੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਨਾਲ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਵੀ ਯੂਨਾਨ ਅਤੇ ਰੋਮ ਤੋਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ।

ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਮਹਾਨ ਗਰੈਂਡ ਫ਼ਾਦਰ ਜਾਨ ਗੁਟਸ ਮਥੁਸ ਨੇ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਪਰਸ਼ੀਅਨ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ | ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੀ ਫੇਰ ਖੋਜ ਕੀਤੀ । ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸੰਨ 1881 ਵਿਚ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ “International Gymnastic Federation’ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਈ । ਸੰਨ 1894 ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਏ ਗਏ । ਪਹਿਲੇ ਆਧੁਨਿਕ ਉਲੰਪਿਕਸ ਖੇਡ ਵਿਚ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲਈ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸਤਰੀਆਂ ਲਈ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ 1928 ਦੇ ਉਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 1974 ਏਸ਼ਿਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਤੇਹਰਾਨ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਸਨ । ਸੰਨ 1975 ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ । ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਇਕ ਮਨ-ਪਸੰਦ, ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹਰਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਖੇਡ ਹੈ ।

ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਾਧਾਰਣ ਨਿਯਮ (New General Rules of Gymnastic) –
1. ਮਨੁੱਖ ਛੇ ਕਲਾਤਮਕ ਈਵੈਂਟਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਫਲੋਰ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼, ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ, ਪੋਮਲ ਹਾਰਸ, ਰੋਮਨ ਰਿੰਗ, ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ, , ਪੈਰੇਲਲ ਬਾਰ । ਇਸਤਰੀਆਂ ਚਾਰ ਕਲਾਤਮਕ ਈਵੈਂਟਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਬੈਲੰਸ ਬੀਮ, ਗਰਾਊਂਡ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ, ਅਨਈਵਨ ਬਾਰ, ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ ।

2. ਸਾਰੀਆਂ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਈਵੈਂਟਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਜੱਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੀ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਿਗਨਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਈਵੈਂਟ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਡਿਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ 30 ਸੈਕਿੰਡ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ।

3. ਟੀਮ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਹਰੇਕ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਹਰੇਕ ਈਵੈਂਟ ਉੱਤੇ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਇਕ ਇਛੁੱਕ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਪੰਜ ਅੰਕ ਜੋੜ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਟੀਮ ਦੇ ਅੰਕ ਕੱਢੇ ਜਾ ਸਕਣ ।

4. ਇਕ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਸਲੀਪਰ ਅਤੇ ਪੱਟੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜਿਮਨਾਸਟ ਜ਼ੁਰਾਬਾਂ ਵੀ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਿਗਨਲ ਮਿਲਣ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ 30 ਸੈਕਿੰਡ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਹਾਰੀਐਂਟਲ ਬਾਰ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਰਿੰਗ ਲਈ ਕੋਚ ਜਾਂ ਇਕ ਸਹਾਇਕ ਦਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2.
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਪਰੇਟਸ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ ।
ਉੱਤਰ-

ਖੇਡ ਮੈਦਾਨ ਅਤੇ ਖੇਡ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਪਰੇਟਸ ਦਾ ਵਰਣਨ(Specification of Play ground and sports Equipments)
(A) ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਲਈ ਅਪਰੇਟਸ
(Equipment for Women)
1. ਫਰਸ਼ (Floor) = 12 ਮੀ. x 12 ਮੀ.
2. ਪੈਰੇਲਲ ਬਾਰ (Parallel Bars)
ਬਾਰਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 3500 ਮਿ.ਮੀ.
ਬਾਰਸ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 420 ਤੋਂ 520 ਮਿ.ਮੀ.
ਬਾਰਸ ਦੀ ਉਚਾਈ = 1750 ਮਿ. ਮੀ.

3. ਹਾਰੀਐਂਟਲ ਬਾਰ (Horizontal Bars)
ਬਾਰ ਦਾ ਵਿਆਸ = 28 ਮਿ.ਮੀ.
ਬਾਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 2,400 ਮਿ.ਮੀ.
ਬਾਰ ਦੀ ਉਚਾਈ = 2550 ਤੋਂ 2700 ਮਿ.ਮੀ.
ਅਪਰਾਈਟਸ ਦਾ ਵਿਆਸ = 50 ਤੋਂ 60 ਮਿ.ਮੀ.
ਟੈਂਸ਼ਨ ਦੀ ਤਾਰ ਦਾ ਵਿਆਸ = 5-6 ਮਿ.ਮੀ.

4. ਪੋਮੇਲ ਹਾਰਸ (Pommel Horse)
ਪੋਮੇਲ ਹਾਰਸ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਫਰਸ਼ ਤੋਂ = 1100 ਮਿ.ਮੀ.
ਪੋਮੇਲ ਹਾਰਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 1600 ਮਿ.ਮੀ.
ਪੋਮੇਲ ਹਾਰਸ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 350 ਮਿ.ਮੀ.

5. ਰੋਮਨ ਰਿੰਗਜ਼ (Roman Rings)
ਵਿਆਸ = 28 ਮਿ.ਮੀ.
ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਸਟੈਂਡ ਦੀ ਉੱਚਾਈ = 5500 ਮਿ.ਮੀ.
ਚਮੜੇ ਦੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 70 ਮਿ.ਮੀ.
ਮੋਟਾਈ = 4 ਮਿ.ਮੀ.
ਰਿਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾ ਵਿਆਸ = 180 ਮਿ.ਮੀ.
ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਰਿੰਗ ਦੀ ਉੱਚਾਈ = 2500 ਮਿ.ਮੀ.
ਚਾਰ ਪੱਟੀਆਂ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 35 ਮਿ.ਮੀ.

6. ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ (Vaulting Horse)
ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ ਦੀ ਉਚਾਈ = 1350 ਮਿ.ਮੀ.
ਵਿਚਾਲੇ ਬਰਾਬਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਟੈਪਸ = 50 ਮਿ.ਮੀ.
ਹਾਰਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 1600 ਮਿ.ਮੀ.

(B) ਇਸਤਰੀਆਂ ਲਈ ਅਪਰੇਟਸ
(Equipment for Women)
1. ਫਰਸ਼ (Floor) = 12 ਮੀ. x 12 ਮੀ.
2. ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ (Vaulting Horse)
ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ ਦੀ ਉੱਚਾਈ । = 1250 ਮਿ.ਮੀ.
ਵਿਚਾਲੇ ਬਰਾਬਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਟੈਪਸ = 100-150 ਮਿ.ਮੀ.
ਹਾਰਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 1600 ਮਿ.ਮੀ.

ਬੈਲੰਸਿੰਗ ਬੀਮ (Balancing Beam)
ਬੀਮ ਦੀ ਉੱਚਾਈ = 1200 ਮਿ. ਮੀ.
ਬੀਮ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 1500 ਮਿ.ਮੀ.
ਬੀਮ ਦੀ ਚੌੜਾਈ = 100 ਮਿ.ਮੀ.

ਅਨਈਵਨ ਬਾਰ (Uneven Bar)
ਅਨਈਵਨ ਬਾਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ = 2400 ਮਿ.ਮੀ.
ਫਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਰ ਦੀ ਉੱਚਾਈ = 2300 ਮਿ.ਮੀ.
ਫਰਸ਼ ਦੀ ਵਿਚਲੀ ਦੂਰੀ = 580-900 ਮਿ.ਮੀ.
ਅਪਰਾਈਟਸ ਦਾ ਵਿਆਸ = 50-60 ਮਿ.ਮੀ.
ਅਪਰਾਈਟਸ ਦੀ ਮੋਟਾਈ = 30 ਮਿ.ਮੀ.

Gymnasium ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਸ
(Important Tournaments)

• ਉਲੰਪਿਕ ਗੇਮਜ਼
• ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ
• ਵਰਲਡ ਕੱਪ
• ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ
• ਨੈਸ਼ਨਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ
• ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਕੱਪ
• ਸਕੂਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੇਮਜ਼
• ਚਾਈਨਾ ਕੱਪ !

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖਿਡਾਰੀ
(Famous Sports Personalities)
(A) ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀ

• ਸ਼ਾਮ ਲਾਲ,
• ਪ੍ਰੋ: ਕਿਰਪਾਲੀ ਪਟੇਲ,
• ਡਾ: ਕਲਪਨਾ ਦੇਵਨਾਥ,
• ਮੋਂਟੂ ਦੇਵਨਾਥ,
• ਅੰਜੂ ਦੂਆ,
• ਸੁਨੀਤਾ ਸ਼ਰਮਾ |

(B) ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਿਡਾਰੀ

• ਉਲਗਾ ਕੋਹਬੂਤ,
• ਨਾਦਿਆ ਕੋਮਾਨੇਲੀ,
• ਨੇਲੀਕਿਮ,
• ਲੁਦੀਮਿਲਾ ਜਿਸਕੋਵਾ
• ਡੋਵ ਲੂਪੀ,
• ਕਰਿਨ ਜਾਜ,
• ਏਲਵਿਸ਼ ਸਾਦੀ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3.
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਮੁਲ ਕੌਸ਼ਲ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ਮੁਲ ਕੌਸ਼ਲ (Fundamental Skill of Gymnastics) ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਈਵੈਂਟਸ (Men’s Events)
(A) ਪੈਰਲਲ ਬਾਰ (Parallel Bar)

• ਅਪ ਸਟਾਰਟ,
• ਫਰੰਟ ਅਪਰਾਈਜ਼,
• ਸੋਲਡਰ ਸਟੈਂਡ,
• ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ,
• ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ 1800 ਟਰਨ ਨਾਲ,
• ਹੈਡ ਸਟੈਂਡ ਟੂ ਫਰੰਟ ਟਰਨ ਸੋਲਡਰ ਉੱਤੇ,
• ਬੈਕਵਰਡ ਰੋਲ,
• ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ ਟੂ ਕਾਰਟ ਵੀਲ !

(B) ਹਾਰੀਐਂਟਲ ਬਾਰ (Horizontal Bar)

• ਅਪ ਸਟਾਰਟ ਵਿਦ ਓਵਰ ਗਿਪ,
• ਅਪ ਸਟਾਰਟ ਵਿਦ ਅੰਡਰ ਪ,
• ਸ਼ਾਰਟ ਸਰਕਲ,
• ਵਨ ਲੈਗ | ਸਰਕਲ ਵਿਦ ਹੀਲ ਫੁਟ,
• ਹੀਲ ਫੁਟ,
• ਸਵਿੰਗ ਵਿਦੇ ਥਰੁ ਵਾਲਟ ॥

(C) ਪੋਮੇਲਡ ਹਾਰਸ (Pommeled Horse) .

• ਫਰੰਟ ਸਪੋਰਟ ਪੋਜੀਸ਼ਨ,
• ਸਿੰਗਲ ਲੈਗ ਹਾਫ਼ ਸਰਕਲ,
• ਡਬਲ ਲੈਗ ਸਰਕਲ,
• ਫਰੰਟ ਸੀਜਰਜ ।

(D) ਰੋਮਨ ਰਿੰਗ ( Roman Rings)

• ਅਪ ਸਟਾਰਟ
• ਬੈਕ ਸਰਕਲ ਟੂ ਬੈਕ ਹੈੱਗ
• ਮਸਲ ਅਪ
• ਬੈਕ ਲੀਵਰ
• ਬੈਕ ਅਪਰਾਈਜ

(E) ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ (Vaulting Horse)

• 1. ਸਟੈਡਲ ਵਾਲਟ,
• 2. ਸਕੇਟ ਵਾਲਟ,
• 3. ਕਾਰਟ ਵੀਲ,
• 4. ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ ਵਿਦ ਕਾਰਟ ਵੀਲ,
• 5. ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ ।

(F) ਫ਼ਰਸ਼ ਤੇ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ( Floor Exercises)

• ਫਾਰਵਰਡ ਰੋਲ ਟੂ ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ,
• ਬੈਕ ਵਰਡ ਰੋਲ ਟੂ ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ,
• ਫਾਰਵਰਡ ਰੋਲ ਟੂ ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ,
• ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ ਟੂ ਡਾਈਵ ਰੋਲ,
• ਰਾਊਂਡ ਆਫ਼ ਟੂ ਫਲਿਕ ਫਲੈਕ,
• ਵਨ ਲੈਗ ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ,
• ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ ਟੂ ਫਾਰਵਰਡ ਰੋਲ ਵਿਦ ਸਟਰੇਟ ਲੈਗਜ ।

ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਈਵੈਂਟਸ (Women Events)-
(A) ਬੈਲੰਸਿੰਗ ਬੀਮ (Balancing Beam)

• ਗੈਲੋਪ ਸਟੈਪ ਵਿਦ ਬੈਲੰਸ,
• ਸੀਜ਼ਰਜ ਜੰਪ,
• ਫਾਰਵਰਡ ਰੋਲ,
• ਬੈਕਵਰਡ ਰੋਲ,
• ਕਾਰਟ ਵੀਲ, |
• ਬਰਿਜ,
• ਬੈਲੰਸ,
• ਡਿਸਮਾਉਂਟ ॥

(B) ਵਾਲੰਟਿਚ ਹਾਰਸ (Vaulting Horse)

• ਸਪਲਿਟ ਵਾਲਟ
• ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ
• ਸਕੇਟ ਵਾਲਟ ।

(C) ਅਨਈਵਨ ਬਾਰ ( Uneven Bar) .

• ਸਪਰਿੰਗ ਆਨ ਅੱਪਰ ਬਾਰ
• ਬੈਕ ਅਪ੍ਰਰਾਈਜ
• ਵਨ ਲੈਗ ਫਾਰਵਰਡ ਸਰਕਲ
• ਵਨ ਲੈਗ ਬੈਕਵਰਡ ਸਰਕਲ
• ਕਰਾਸ ਬੈਲੰਸ
• ਹੈਡ ਸਪਰਿੰਗ

(D) ਫ਼ਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ( Floor Exercises).

• ਫਾਰਵਰਡ ਰੋਲ ਟੂ ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ
• ਬੈਕ ਵਰਡ ਰੋਲ ਟੂ ਹੈਂਡ ਸਟੈਂਡ
• ਰਾਉਂਡ ਆਫ਼
• ਸਲੋਅ ਬੈਕ ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ
• ਸਪਲਿਟ ਸੀਟਿੰਗ
• ਸਲੋਅ ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ
• ਹੈਂਡ ਸਪਰਿੰਗ
• ਹੈਡ ਸਪਰਿੰਗ (Head Spring)।

ਹਰੇਕ ਅਭਿਆਸ ਲਈ 0 ਤੋਂ 10 ਤੱਕ ਪੁਆਇੰਟ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਹਰ ਪੁਆਇੰਟ ਨੂੰ ਅੱਗੇ 10 ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਦਾ ਪੈਨਲ ਪੰਜ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉੱਚਤਮ ਅਤੇ ਨਿਊਨਤਮ ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੱਧ ਦੇ ਤਿੰਨ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਲੈ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜੇ ਪੈਨਲ ਤਿੰਨ ਨਿਰਣਾਇਕਾਂ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਹੀ ਔਸਤ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।

ਨਿਰਣਾ (Decision)-

1. ਪੰਜ ਜਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਨਿਰਣਾਇਕ ਹਰੇਕ ਈਵੈਂਟ ਲਈ ਪਤੀਯੋਗਿਤਾ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੱਕ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਮੁੱਖ ਨਿਰਣਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਨਿਰਣਾਇਕ ਹਰ ਅਪਰੇਟਸ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਅੰਕਾਂ ਬਾਰੇ ਬਾਕੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲਾਂਕਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਸਲਾਹ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਸਾਧਾਰਨ ਆਧਾਰ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਸਕਣ ।
3. ਇਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹ ਆਜ਼ਾਦ ਰੂਪ ਵਿਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਸਲਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ।
4. ਤਿੰਨਾਂ ਨਿਰਣਾਇਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਔਸਤ ਤੋਂ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
5. ਜੇ ਦੂਜੇ ਦੋ ਨਿਰਣਾਇਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਵਿਚ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਜੱਜ ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਵੀ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
6. ਮੁੱਖ ਨਿਰਣਾਇਕ ਦਾ ਇਹ ਕਰਤੱਵ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੂਜੇ ਦੋਵੇਂ ਨਿਰਣਾਇਕਾਂ ਦੀ ਸੰਧੀ ਕਰਵਾਏ । ਜੇ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਨਿਰਣਾਇਕ ਆਪਣਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੁਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4.
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਸਾਧਾਰਨ ਨਿਯਮ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ-
ਜਿਮਨਾਸਟਿਕ ਦੇ ਸਾਧਾਰਨ ਨਿਯਮ

• ਟੀਮ ਵਿਚ ਛੇ ਖਿਡਾਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਰੇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਸਾਰੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।ਟੀਮ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਲਈ ਪੰਜ ਸਰਵ-ਸ਼ੇਸ਼ਟ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
• ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਮੇਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ।
• ਈਵੈਂਟਸ ਦੇ ਜੱਜ ਅਤੇ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਸਮੇਂ ਤੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
• ਜੇ ਕਿਸੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਰਕੇ ਘਾਟ ਆ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰ ਪੈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਪਤਾਨ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੇ ।
• ਉਸ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਠੀਕ ਹੋਣ ਲਈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਖੇਡ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਖੇਡ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਜਾ | ਸਕਦੀ ਹੈ । ਜੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਕ ਵੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਨਾ ਆਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਡ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਡ ਆਰੰਭ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ।
• ਟੀਮ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਹੋਣਗੇ-ਪਹਿਲੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਲਈ ਤੇ ਫੇਰ ਅਖਤਿਆਰੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਲਈ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਣਗੇ ।
• ਕੇਵਲ ਉਹੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਫ਼ਾਈਨਲ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਣਗੇ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਟੀਮ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਈਵੈਂਟਸ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲਏ ਹੋਣ ।
• ਕੇਵਲ ਜਿਊਰੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਟੈਕਨੀਕਲ ਮੈਨੇਜਰਾਂ, ਸਕੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਸਾਮਾਨ ਤੇ ਅਖਾੜੇ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਟਾਫ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਉਸ ਥਾਂ ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਹੋਵੇਗੀ ।
• ਲੰਬੇ ਘੋੜੇ ਦੇ ਵਾਲਟ ਦੇ ਹਰੇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਯਤਨ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ । ਵਧੀਆ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਉੱਚਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ।
• ਇੱਛੁਕ ਕਸਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਪਰੇਟਸ ਤੇ ਦੁਹਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ।
• ਕੋਈ ਵੀ ਟੀਮ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਉਪਕਰਨ ਨਹੀਂ ਵਰਤ ਸਕਦੀ । ਅਪਰੇਟਸ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਨਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
• ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਉਪਕਰਨ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕਰੇ। ਕੋਈ ਵੀ ਟੀਮ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਉਪਕਰਨ ਨਹੀਂ ਵਰਤ ਸਕਦੀ ।
• ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਜੱਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਏ ਗਏ ਨੰਬਰਾਂ ਵਿਚ ਗੜਬੜ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਜੱਜ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ |
• ਹਰ ਇਕ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਵਿਚ ਦੋ ਚਾਂਸ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਵਾਲਟਿੰਗ ਹਾਰਸ (Walting horse) ਜਾਂ ਬੀਮ ਬੈਲੰਸ (Beam Balance) ਨੂੰ ਟੱਚ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਚਾਂਸ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਹ ਟੱਚ ਕਰ ਜਾਂਦਾ, ਤਾਂ ਫਾਊਲ (foul) ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
• ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ (Competition) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ।